Uzimali su njihov prah kao lijek, odmotavali ih na zabavama … Duga istorija evropske opsjednutosti mumijama
Egipatske mumije se danas pažljivo čuvaju i izučavaju u muzejima, međutim do prije samo sto godina ljudima su služile za zabavu i kao sastojak za – lijek.
Mumificirani ostaci drevnih Egipćana predmet su fascinacije Evropljana od srednjeg vijeka, pa sve do modernog doba.
Od pojave lijekova napravljenih od praha mumija i viktorijanskih zabava na kojima su se odmotavali preminuli Egipćani, pa do otkrića Tutankamonove grobnice i prokletstva, opčinjenost mumijama jednakog je intenziteta, samo je mijenjala oblik.
Pomama za mumijama
Vjerovanje u ljekovita svojstva praha od mumija vijekovima je tjeralo ljude da konzumiraju lijek užasnog ukusa. Ovu, prema mišljenju ljekara tog vremena, “blagotvornu” supstancu su uzimali su svi – od bogataša do siromaha, a bila je dostupna u mnogim apotekama od srednjeg sve do 19. vijeka.
Prvi “lijekovi” napravljeni od samljevenih dijelova mumija pojavili su se već u 12. vijeku, a tokom narednih 500 godina oni su se često prepisivali za liječenje raznih vrsta bolesti. U svijetu bez antibiotika, ljekari su često pribjegavali – posmatrano iz ugla modernog čovjeka – neobičnim supstancama u koje spada i prah od mumije.
Međutim, bilo je onih koji su sumnjali u učinkovitost ovog lijeka. Jedan od najvećih protivnika bio je francuski kraljevski ljekar Guy de la Fontain, koji je prilikom svoje posjete Aleksandriji 1564. godine na ulicama vidio lažne mumije – koje su pravili seljaci i shvatio da je čitava stvar prevara.
Ipak, ova priča o lažnim mumijama ukazuje na bitnu stvar – da je potražnja za ovim prahom bila ogromna.
Večera, piće i predstava
Do 19. vijeka, ljudi su prestali da konzumiraju prah, ali nisu prestali da “koriste mumije”. Viktorijanci su priređivali okupljanja na kojima bi se egipatski leševi odmotavali radi zabave.
Sve je počelo poslije prve Napoleonove ekspedicije u Egipat 1798. godine. Nakon ovog događaja, brojni putnici i avanturisti su iz radoznalosti i podstaknuti idejama prosvjetiteljstva, istraživali Egipat i donosili kući mumije kupljene na ulicama.
Ubrzo je postalo veoma popularno odmotavati kupljenu mumiju. Prvi zabilježeni događaj ove vrste bio je ispitivanje mumificiranih ostataka na Kraljevskom koledžu 1834. godine. U to vrijeme, obdukcije i operacije su se odvijale javno, pa je ovo odmotavanje bilo samo još jedan medicinski događaj.
Zabilježeno je da su se tokom viktorijanske epohe održavale i privatne zabave posvećene razmotavanju ostataka drevnih stanovnika Egipta. Domaćin je na ovaj način pokazivao svoje bogatstvo, jer je imao dovoljno novca da posjeduje jednu od njih.
Uzbuđenje koje bi zavladalo prostorijom kada okupljeni ugledaju osušeno meso i kosti dok se zavoji skidaju, dovelo je do ogromnog zanimanja za ovakav vid zabave. Interesovanje je bilo ogromno, pa su se ove “predstave” održavale i u pozorištima ili u prostorijama nekog od naučnih drštava.
Nauka pobjeđuje sujevjerje
Zabave na kojima su odmotavane mumije su prestale da se priređuju početkom 20. vijeka. Ushićenje koje su izazivale počelo je da bude neukusno, a uništavanje mnogobrojnih arheoloških artefakta i lokaliteta je izazivalo žal.
Grobnica koju je otkrio Howard Carter 1922. godine, ispod ruševina koliba u kojoj su živjeli radnici Dvadesete dinastije, potpuno je promijenila način na koji su posmatrani ostaci iz drevne prošlosti Egipta.
Otkrićem Tutankamonove grobnice – jednog od najvećih arheoloških otkrića 20. vijeka – arheologija dobija na izuzetnom značaju. Od tog trenutka, većina školovanih Evropljana sa nestrpljenjem isčekuje vijesti o novim otkrićima.
Prošle su decenije dok naučnici uz pomoć moderne medicine i tehnologije nisu počeli da izučavaju mumije uz nikakva ili minimalna oštećenja.
Opsesija mumijama nastavlja se i u 21. vijeku. Malo po malo, uz pomoć CT skenera i DNK analiza one nam pričaju uzbudljivu priču o životu ljudi koji su živjeli prije više od dva milenijuma.
Izvor: nationalgeographic.rs/pozitivno.ba
