Prekretnica Drugog svjetskog rata: 5 malo poznatih činjenica o Danu “D”
Dana 6. juna 1944. godine više od 150 hiljada savezničkih vojnika krenulo je prema sjevernoj francuskoj obali, započevši tako oslobađanje Evrope od nacizma.
Dan “D” je događaj koji je bio prekretnica Drugog svjetskog rata, a ovo je pet manje poznatih činjenica o tom istorijskom danu.
“Erotska pustolovina”
“Kad su došli Nijemci, rekli smo muškarcima da se sakriju. Kada su stigli Amerikanci, morali smo da krijemo žene”. Ova francuska šala odnosi se na “erotsku pustolovinu” koju je američka vojska obećala vojnicima koji su pošli u Francusku, piše istoričarka Mary Louise Roberts u knjizi “Šta vojnici rade: Seks i američki vojnici u Drugom svjetskom ratu u Francuskoj”.
Američka vojna propaganda oslikavala je Francusku “kao veliki bordel s 40 miliona hedonista”.
Čitaoci američkog vojnog časopisa Stars And Stripes mogli su da nauče francuske fraze za “Jako si lijepa”, “Nisam oženjen” i “Jesu li ti roditelji kod kuće?”. Na njemačkom, pak, mogli su samo da nauče kako se kaže “Nema cigareta” ili “Predajte se!”.
Američki promiskuitet izazvao je bijes lokalnog stanovništva u gradovima poput Le Havrea i Reimsa, gdje su vojnici imali seksualne odnose “po parkovima, grobljima, ulicama i napuštenim zgradama”.
Više od 150 američkih vojnika osuđeno je za silovanje. Većina njih bili su crnci, što je među francuskim civilima izazvalo zgražavanje nad “američkom rasnom nepravdom”.
Strah od poraza
Kako se Dan “D” približavao, saveznici su se sve više plašili poraza. Komandant savezničkih snaga i budući američki predsjednik Dwight Eisenhower napisao je 5. juna izjavu u kojoj je naveo da je u slučaju neuspjeha “krivica jedino na njemu”.
“Moja odluka da krenemo u napad u to vrijeme i na tom mjestu zasnovana je na najboljim dostupnim podacima. Vojnici, na tlu, u vazduhu i na moru služili su hrabro i odano kako je od njih dužnost i zahtjevala”, pisao je Eisenhower unaprijed.
Savezničke snage brzo su stekle kontrolu nad plažama Utah, Gold, Juno i Sword. Ali na Omahi, petoj plaži, žrtava je bilo mnogo pa je i stekla tužan nadimak – krvava Omaha. Visoke litice na Omahi Nijemcima su davale prednost.
Dio od 2.500 američkih žrtava na toj plaži stradao je od neprijateljske vatre, a dio ih se utopio. Utopili su se i neki padobranci jer ih je teška oprema, od 30 do 40 kilograma, povukla pod vodu u dubokim močvarama u pozadini.
Tenkovi na naduvavanje
“Fake news” je fenomen savremenog doba, ali britanska vojska osmislila je i sprovela operaciju zavaravanja Nijemaca i navela ih na to da misle da saveznici planiraju napad u Skandinaviji i zatim iskrcavanje u području oko Calaisa, a ne u Normandiji.
Tenkovi na naduvavanje postavljeni su na britansku obalu nasuprot Calaisa, a metalni mamci iskorišteni tako da na njemačkim radarima izgleda kao da se ogromna vojska priprema da se iskrca blizu tog francuskog grada.
Lažne radijske poruke podmetnute su njemačkoj obavještajnoj službi. Čak i pošto je Dan “D” započeo, Nijemci su vjerovali da drugi talas napada ide prema Calaisu. Hitler je tek naknadno naredio da se njemačke snage premjeste odatle na normandijski front.
Komanči
Stvaranje šifrovanih poruka i njihovo dekodiranje oduzelo bi previše vremena tokom iskrcavanja, a vrlo brzo bi ih shvatili i Nijemci na istim talasnim dužinama. Amerikanci su zato za prenošenje poruka koristili Indijance, posebno Komanče, koji su govorili svojom, Nijemcima nepoznatom terminologijom.
John Parker, sin jednog od govornika u šiframa Simonsa Parkera, sjeća se da mu je otac pričao da je “ludi bijeli čovjek” bio Hitler, a “trudna ptica” bombarder.
Invazija u Indoneziji
Britanska kraljevska pošta izvinila se pošto je objavila prigodnu poštansku markicu povodom 75. godišnjice Dana “D”. Na toj markici je umjesto iskrcavanja u Normandiji prikazano iskrcavanje Amerikanca u Indoneziji, tada Holandskoj Novoj Gvineji.
Izvor: nationalgeographic.rs/pozitivno.ba
