PLAVA DIVIZIJA: Španski dobrovoljci u službi Hitlera
Premda se osjećao dijelom sila Osovine, generalsimus Franko se opirao Hitlerovim zahtjevima da službeno uvede Španiju u rat čak i na vrhuncu osvajanja Trećeg Reicha.
Međutim, Franko je dopustio dobrovoljcima da služe u njemačkim jedinicama na istočnom frontu. Time je službeno zadržao špansku neutralnost a istovremeno je uzvratio pomoć koju je Njemačka pružila tokom španskog građanskog rata i nastavila borbu protiv boljševizma. Nekoliko minuta nakon invazije Njemačke na Sovjetski Savez, Von Ribbentrop je primio formalnu ponudu za pomoć, a 24. juna 1941. Hitler je odobrio korištenje španskih dobrovoljaca.
Prvobitno je bilo planirano da se regrutuje 4.000 dobrovoljaca, prijavilo se njih 19.000. Dobrovoljačke brigade formirane su u Madridu, Barceloni, Sevilji, Valensiji i svim drugim gradskim područjima. Prijavljeni nisu bili obični regruti, većinom su bili veterani iz građanskog rata koji su bili temeljito upoznati s teškim vojničkim životom.
Pitanje uniformi bilo je komplikovano, jer Španija zvanično nije bio u ratu pa su španske vojne uniforme bile isključene. Stvorena je nova uniforma koja se sastojala od crvene beretke Carlistovog pokreta, plave košulje Falangističkog pokreta (od koje je divizija dobila svoje ime) i smeđih pantalona španske Legije stranaca, dok su oficiri nosili smeđe majice s plavom maramom oko vrata. Ova uniforma nosila se na odsustvu u Španiji, ali prije odlaska na front dobrovoljci bi se presvukli u njemačku regularnu sivu “Heer” uniformu s grbom na gornjem desnom rukavu koji je nosio španske nacionalne boje s riječju “España”.
Prvi voz sa dobrovoljcima je 13. jula napustio Madrid na putu za Grafenwohr, Bavarska, gdje je postao 250. pješadijska divizija Wehrmachta sa 17.924 oficira i vojnika u četiri pješadijske brigade. U diviziju je dodan artiljerijski puk. Kako je među dobrovoljcima bilo dovoljno pilota, formirana je eskadrila i opremljena s Me 109 i kasnije FW 190s.
Nakon petosedmične obuke u Bavarskoj, divizija je položila zakletvu pred Hitlerom i otišla na front 20. augusta 1941. Došla je do fronta u Smolensku gdje su bili trebali su se pridružiti armijskoj grupi Centar u napadu na Moskvu, a zatim su preusmjereni na sjever u Lenjingrad, gdje su bili dio njemačke 16. armije. Prve borbe imali su 10. oktobra 1941. u sektoru između Ilmena i zapadne obale rijeke Volkhov.
Nemilosrdne zime i žestoke borbe prouzrokovale su teške žrtve u Plavoj diviziji, toliko da je bilo glasina da će se cijela divizija raspasti. Vrlo brzo su iz Madrida poslana pojačanja, budući da nije riječ o sudbini jedne divizije, nego o časti i ugledu Španije. Zbog gubitaka i sistema rotacije, čak 45.000 Španaca borilo se na istočnom frontu. Njih, 4.500 je poginulo, a 16.000 ih je zarobljeno ili ranjeno. Oni koji su bili ranjeni liječeni su u bolnicama širom Njemačke, kojima je uglavnom upravljalo špansko medicinsko osoblje.
Saveznici su vršili veliki pritisak na Franka da povuče svoje ljude. Franko, koji je pregovore sa saveznicima započeo na proljeće 1943. godine, 10. oktobra iste godine izdao je naređenje za povlačenje Plave divizije. Iako je Špancima sada bilo protivzakonito služiti u stranoj vojsci, neki od dobrovoljaca su se odbili vratiti, te su prekomandovani u sastav njemačke 121. pješadijske divizije, ali je čak i njima bilo naređeno u martu 1944. godine da se vrate kući što je i učinjeno 21. marta iste godine. Preostali dobrovoljci integrisani su u njemačke jedinice.
Vodovi Španaca služili su u njemačkoj 3. brdskoj diviziji i 357. pješadijskoj diviziji. Jedna jedinica poslata je u Litvaniju. Dvije čete su dodjeljene njemačkom puku Brandenburg i 121. pješadijskoj diviziji koji su se u Jugoslaviji borili protiv Titovih partizana. Pedeset Španaca poslati su da se bore u Pirinejima protiv pripadnika francuskog pokreta otpora.
Izvor: historija.info
