OPIJUMSKI RATOVI: Kako je Engleska postala najveći IZVOZNIK DROGE na svijetu
Najvažniji izvozni artikal Britanske Indije bio je opijum.
Tridesetih godina 19. vijeka trgovci su ovom drogom preplavili kinesku carevinu. Milioni ljudi postali su ovisnici, a uspjeh “projekta” je obezbijedila Kraljevska ratna mornarica Ujedinjenog Kraljevstva.
– Gdje Vam je savijest. Zamislite da stranci dođu u Englesku kako bi prodavali opijum i zaveli ljude da ga konzumiraju: uvažena kraljice, tako nešto bi u vama izazvalalo veliku odbojnost … Ako takvo zlo ne dopuštate u svojoj zemlji, onda ne bi trebalo da ga prenosite na druge zemlje, na Kinu pogotovo!
Pošiljalac ovog neobičnog apela bio je Lin Zexu, specijalni izaslanik kineskog cara za borbu protiv krijumčarenja opijuma, koje je njegovu zemlju vodilo u propast. Procjenjuje se da je deset odsto kineskih stanovnika (oko 400 miliona) bilo duboko ovisno od droge. Privreda zemlje je propala, inflacija je ruinirala valutu i mnogi su pali na prosjački štap.
Međutim, kada je kineski car drakonskim mjerama pokušao da nametne zabranu konzumiranja opijuma, suočio se sa silom, kojoj Kina nije bila dorasla: britanskom flotom.
Do kraja 18. vijeka Kina je za vrijeme Mandžurske dinastije (dinastija Qing) bila najveća sila Azije. Poslije smrti moćnog cara Qianlonga 1799. počeli su da se nagomilavaju problemi. Veliki vojni pohodi vladara finansijski su iscrpli carstvo, narastajuće stanovništvo moglo je da se prehrani samo širenjem obradivih površina, a posljedice su bile poplave, glad i korupcija u vlasti. Jedna nova strast omogućavala je bjekstvo od beznadežne realnosti: opijum.
Nakon što je Britanija izgubila teritorijalne posjede u Sjevernoj Americi, britanska kompanija East India Company (EIC), južno od Himalaja, pokušala je da osvoji novo tržište: Kinu. U to vrijeme, Evropljani nisu imali ništa što bi moglo da se mjeri s luksuznom robom koju su uvozili iz Kine (čaj, porcelan, svila), pa je bilans trgovine s Kinom sve do početka 19. vijeka bio negativan. Samo jedan proizvod, koji je uspjevao, prije svega, u Indiji, našao je tržište u Kini koje se brzo širilo. Pogađate, opijum.
“Isparenja slična rakiji” postala su “univerzalni lijek za ljudsku patnju”. Iako su carevi branili konzumiranje, krijumčarske mreže omogućile su britanskim trgovcima ogromnu dobit. Godine 1834, godišnje se uvozilo 2,5 miliona kilograma čistog opijuma. Između 1826. i 1836. u evropske ruke slivalo se 38 miliona srebrnih američkih dolara godišnje. Time je podstaknuta inflacija u Kini.
Sredinom tridesetih godina 19. vijeka, car Daoguang riješio je djeluje. Imenovao je Lina Zexua za specijalnog izaslanika, koji je uveo stroge mjere protiv krijumčarskih bandi. Njihovi članovi su hapšeni, brodovi uništeni, a trgovci i uživaoci su javno pogubljivani. Godine 1839. Lin se namjerio i na dobavljače u inostranstvu. Uhapšeno je 350 stranaca, pomenuto pismo poslato je kraljici Viktoriji, dok je u kineskim lukama zapaljeno više od 20.000 sanduka indijskog opijuma.
Britanski trgovci drogom proglasili su sebe braniocima slobodne trgovine i zatražili intervenciju Kraljevske mornarice. Bez objave rata, armada od 48 ratnih brodova (uključujući i četiri oklopna parobroda) u junu 1840. ušla je u kineske vode.
– Bio je to neravnopravan rat, u kome su se Kinezi borili drvenim čamcima protiv oklopnih brodova s topovima, kopljima i mačevima protiv moderne artiljerije, a seoske milicije protiv profesionalne vojske – opisuje hamburški istoričar Kai Vogelzang Prvi opijumski rat.
Avgusta 1840. Britanci su zaposjeli Hongkong u namjeri da ga koriste kao bazu buduće trgovine, na šta je kineski car zabranio trgovinu opijumom. Njegov otpor slomili su topovi mornarice. Dvadeset devetog avgusta 1842. Daoguangovi pregovarači prinuđeni su da na britanskom brodu “HMS Cornwallis” u vodama Nankinga potpišu ugovor kojim je britanskim trgovcima oslobođen pristup kineskim lukama, potvrđena predaja Hongkonga, a garantovane su i reparacije u iznosu od 21 milion dolara. Ubrzo potom Hongkong je postao britanska kolonija.
Izvor: sd.rs
