Nevjerovatna umjetnička djela praistorije: 10 najstarijih poznatih skulptura na svijetu (VIDEO)
Davno u praistoriji, ljudi su izrađivali skulpturice čije značenje i upotrebu nikada sa sigurnošću nećemo saznati. Ono što je sigurno, najstarije pronađene figurice predstavljaju prava umjetnička djela.
Hiljadama godina prije vremena u kom živimo, naši preci su izražavali svoju kreativnost stvarajući skulpture svih veličina, praveći ih od kosti, rogova, slonovače i kamena. Najstarije skulpture na svijetu često su bile dovoljno male da bi mogle da stanu na dlan.
Ova nevjerovatna umjetnička djela su uglavnom nastala pomoću drevnih alata. Metode praistorijskih umjetnika su uključivale žljebljenje, udubljivanje i klesanje, dok su metalni abrazivi korišteni za oplemenjivanje površina pri njihovoj završnoj obradi.
Zanimljivo je da su neka od umjetničkih djela pronađena stotinama kilometara daleko od mjesta njihovog nastanka, što vjerovatno pokazuje da je postojao neki oblik trgovine.
Iako nikada nećemo sa sigurnošću znati koje značenje, upotrebu ili istoriju za sobom kriju drevna umjetnička djela, sasvim je jasno da je njihovo stvaranje iziskivalo veliki trud i valjanu tehniku za to doba. Prikazujući ljude, nadrealna i realna bića, praistorijska umjetnost čini dio istorije koji pripada svakom od nas.
1. Venera iz Brassempouya (23 000 p.n.e)
Venera iz Brassempouya, jedinstveni primjer praistorijske umjetnosti, preostali je ostatak skulpture od slonovače (slomljene u antičko doba) koja je otkrivena u Brassempouyu na jugozapadu Francuske 1892. godine. Skulptura se sastoji od vrata i glave, napravljenih od kljove mamuta. Visoka je otprilike 3,5 centimetara, široka 1,9 centimetara i duboka 2,2 centimetra.
Za razliku od svih drugih venera koje su otkrivene širom Evrope, ova jedinstvena skulptura sadrži različite crte lica kao što su nos, oči, obrve i čelo, ali ne i usta. Na vrhu i bočnim stranama glave skultpure, urezane su predstave pletene kose. Nevjerovatne crte lica čine ovu skulpturu izuzetnim umjetničkim djelom, iako možda nikada nećemo saznati šta se na kraju dogodilo sa ostatkom njenog tijela. Venera iz Brassempouya potiče iz kamenog doba, a s obzirom na da se procjenjuje da je nastala oko 23 000 godina prije nove ere, mogla bi biti najstarija skulptura ikada koja jasno prikazuje crte ljudskog lica.
2. Moravska lavlja glava (24 000 p.n.e)
Ubrzo nakon otkopavanja arheološkog nalazišta u Dolini Vestonice, u Češkoj Republici 1924. godine, značaj lokaliteta je postao očigledan. Pored toga što je na ovom mjestu ukopano nekoliko praistorijskih ljudi, pronađeno je na stotine komada pečene gline i keramičkih relikvija. Jedna od njih bila je Moravska lavlja glava, stara 26 000 godina.
Napravljena od pečene gline, Lavlja glava je široka 4,5 centimetara, visoka 2,8 centimetara i duboka 1,5 centimetara. Njegove oči, uši i njuška su oblikovani do nevjerovatnih detalja. Ne može se utvrditi da li je u pitanju lav ili lavica, jer lavovi iz ledenog doba nisu imali grive. Rupe na jednom oku i iznad uha mogle bi da predstavljaju rane.
Nalazi su naučnicima dali uvid u važnost predatora u svakodnevnom životu drevnih ljudi ove oblasti. Iako je nabavka životinjskih koža možda bila njihov glavni razlog za lov predatora, drugi dijelovi tijela, kao što su kosti, korišteni su za pravljenje oružja i oruđa. Osim toga, zubi lisice i vuka su korišteni za izradu raznih ukrasa i nakita.
3. Ptica plivačica u letu (28 000 p.n.e)
Ptica plivačica u letu, isklesana od slonovače mamuta, otkrivena je u čuvenoj pećini Hohle Fels na jugozapadu Njemačke. Ona je samo jedan od nekoliko besprijekorno dizajniranih prikaza životinja. Stara je oko 30 000 godina i dugačka je 4,7 centimetara, od kljuna – do repa. Mala skulptura je otkrivena u dva odvojena dijela na istom lokalitetu, u blizini Schelklingena 2002. godine. Relikvije poput ove nam pokazuju da životinje nisu bile viđene samo kao hrana ili potencijalno oruđe u mašti drevnih ljudi.
Iako je teško sa sigurnošću utvrditi koja je specifična vrsta hominida stvorila Pticu plivačicu u letu, vjeruje se da su umjetnici bili iz roda Homo sapiensa.
4. Konj iz Vogelherda (31 000 p.n.e)
Pećina Vogelherd se nalazi na istočnoj strani planinskog vijenca Švapskih (Swabian) Jura, u jugozapadnoj Njemačkoj. Nakon što su otkrivene gornjopaleolitske Vogelherdove skulpture 1931. godine, ovoj nevjerovatnoj pećini je posvećena velika pažnja javnosti. Skulpturice napravljene od slonovače mamuta su neke od najočuvanijih praistorijskih umjetničkih djela.
Među najpoznatijim je 33.000 godina stara rezbarija konja, najstarija skulptura konja na svijetu, koja je možda korištena kao totem ili privjesak. Obično se pretpostavlja da je u pitanju pastuh, zbog njegovog ponosnog držanja i načina na koji mu je oblikovan vrat. Nažalost, u potpunosti je sačuvana samo njegova glava. Pošto površinski slojevi slonovače imaju tendenciju ljuštenja, širina skultpure je značajno smanjena, a njene noge su uništene. Skulptura takođe sadrži brojne ugravirane simbole na potiljku, kao i na leđima i lijevoj strani grudi, čije značenje možda nikada neće biti shvaćeno u potpunosti.
5. Glava medvjeda iz Tolbaga (33 000 p.n.e)
Ne računajući Izrael, Sibir je jedino područje gde je pleistocenska umjetnost privukla pažnju istoričara, mada ograničenu. Primjeri paleoumjetnosti su do sada identifikovani na preko 20 pojedinačnih arheoloških lokaliteta. Mnoga umetnička djela iz ove oblasti se mogu pripisati eri pleistocena, ali znatno je više onih koji pripadaju eri paleolita. Arheološko nalazište Tolbaga nalazi se blizu rijeke Hilok u Sibiru, a otkrio ga je 1970-ih poznati sovjetski arheolog i istoričar Aleksej Pavlovič Okladnikov.
Izrezbarena glava životinje, za koju se obično misli da je glava medvjeda, isklesana iz kostiju izumrlog vunenog nosoroga, bila je jedno od najvažnjih otkrića na ovom lokalitetu. Mikroskopskim ispitivanjem tragova koji su pronađeni na skulpturi, dokazano je da je isklesana pomoću raznih kamenih alata.
6. Figurica vunastog mamuta (33 000 p.n.e)
Arheolozi sa Univerziteta u Tübingenu su 2007. godine pronašli prvu netaknutu skulpturu vunastog mamuta iz Švapske Jure u Njemačkoj. Opšte je poznato da su nalaz, koji je uklučivao i nekoliko drugih figurica, kreirali prvi moderni ljudi prije najmanje 35 000 godina. Ne samo da je nalaz bio rijetkost zbog netaknutog stanja mamuta, već se vjeruje i da je najstarija skulptura od slonovače otkrivena do danas.
Sama skulptura vunastog mamuta je prilično mala. Njena dužina iznosi 3,7 centimetara i teži svega 7,5 grama. Na njoj su prikazane nevjerovatno detaljne gravure, zajedno sa vitkim, šiljastim repom, snažnim nogama i prelijepo zasvođenim trupom, koji ga čini zaista jedinstvenim. Skulpturicu krase kratke razderotine, a na stopalima su prikazani ukrasni detalji.
Ukupno je pet skulputa mamuta od slonovače iz gornjeg paleolita otkriveno na arheološkom nalazištu Vogelherd, koje je proslavio arheolog iz Tübingena – Gustav Reik, tokom njegovog prvog iskopavanja 1931. godine.
7. Venera iz Hohle Felsa (38 000 p.n.e)
Nastala tokom kamenog doba, skultpura ženske figure od slonovače je naširoko poznata kao Venera iz Hohle Felsa, a otkrivena je tokom arheoloških iskopavanja 2008.godine, u prethodno pomenutoj pećini Hohle Fels u jugozapadnoj Njemačkoj. Datira između 38 000 u 33 000 godina prije nove ere, što je zvanično čini najstarijom među svim poznatim figurama Venere i najstarijom koja je poznata arheologiji.
U okolini planine Hollenstein nalazio se veliki broj podjednako značajnih praistorijskih umjetničkih djela, ali nijedan od njih nije imao sopstvenu izložbu. Najpopularnija izložba Venere iz Hohle Felsa zvala se “Umjetnost i kultura ledenog doba”, a održavala se u Stuttgartu od 2009. do 2010.godine.
8. Čovjek-lav iz Hollensteina (38 000 p.n.e)
Čovjek-lav iz Hollensteina je najstarija antropomorfna figurica na svijetu. Oktivena je 1939. godine od strane arheologa Roberta Wetzela. Veličanstvena skulptura je pronađena u okviru Hollenstein Stadela, sistema pećina u Njemačkoj, koji je prava riznica važnih arheoloških i istorijski značajnih nalaza. Skulptura je stara 40 000 godina, a načinjena je alatima za sječenje kamena i predstavlja prvo umjetničko djelo otkriveno u Evropi koje predstavlja mušku figuru.
Čovjek-lav nije pronađen netaknut, a nekoliko dijelova sa prednje strane njegovog tijela nedostaje. Njegova visina iznosti 31 centimetar. Držanje i građa čovjeka-lava sugerišu da stoji na vrhovima prstiju, sa rukama sa strane. Gornji dio lijeve ruke je ispresijecan urezima koji mogu predstavljati tetovaže ili ožiljke. Čovjek-lav je otkriven u mnoštvu drugih arefakata, ali se među njima ističe kao izuzetan primjer praistorijske umjetnosti iz kamenog doba.
9. Venera iz Tan-Tana (200 000 – 500 000 p.n.e)
Veneru iz Tan-Tana je otkrio arheolog Lutz Fiedler iz Njemačke, tokom iskopavanja na sjevernoj obali rijeke Dra. Nastala upravo na mjestu svoga iskopavanja, Venera iz Tan-Tana datira između 200 000 i 500 000 godina p.n.e. i predstavlja najstariju figurru pronađenu na tlu Afrike.
Istraživanje odbacuje mogućnost da je Homo neandertalensis kreator ove venere i u ovom slučaju daje prednost Homo erektusu. Napravljena od prerađenog kvarca, figurica je dugačka oko 6 centimetara, široka 2,6 centimetara i duboka 1,2 centimetara, a teži oko 10 grama.
10. Venera iz Berekhat Rama (233 000 – 800 000 p.n.e)
Posljednja stavka na ovoj listi, iako veoma kontroverzna, ima čvrste argumente u korist svoje legitimnosti. Venera iz Berekhat Rama je otkrivena na Golanskoj visoravni u Izraelu. Predmet je pronađen ispod sloja vulkanskog sedimenta i kamena, a vjeruje se da je star između 233 000 i 800 000 godina. Mnogi istoričari vjeruju da relikvija prikazuje žensku figuru, klasifikujući je kao relikviju koju je vjerovatno napravio Homo erektus u eri ranog srednjeg paleolita.
Debata o nalazu ostavljena je po strani nakon što je mikroskopska analiza, koju je sproveo Aleksandar Maršak, jasno ukazala na ljudsku aktivnost uključenu u oblikovanje predmeta. Vjeruje se da je figurina u prošlosti bila donekle humanoidnog izgleda i da je potom oblikovana i polirana ranim ljudskim alatima.
Slučaj dodatno komplikuje činjenica da su u susjednim regionima pronađene slične skulpture, poput Tan-Tan Venere iz Maroka. Zaključak je da su ove figure vjerovatno korištene u ritualne i ceremonijalne svrhe.
Izvor: nationalgeographic.rs