Najteži vojni poraz nacističke Njemačke: Sovjetska operacija “Bagration” (FOTO)
Operacija “Bagration” bila je sovjetska osveta za katastrofalne poraze iz 1941. godine. Treći Reich je u njoj izgubio skoro pola miliona vojnika, a cijela Vojna grupa Centar je uništena.
U ljeto 1944. godine sovjetske trupe su bile spremne za oslobađanje Bjelorusije od nacističke okupacije. Komanda Crvene armije se žarko željela osvetiti za katastrofalni poraz koji je tu pretrpjela 1941. godine. Došlo je vrijeme za sovjetski “munjeviti rat”. Ofanziva je planirana za 23. juni, gotovo na isti dan kada je tri godine ranije počela njemačka operacija “Barbarossa”.
Operacija Bagration
Ofanzivna operacija je dobila naziv “Bagration” po ruskom vojskovođi iz rata protiv Napoleona 1812. godine, knezu Petru Bagrationu, koji je smrtno ranjen u bitci kod Borodina.
Kaćuše na Prvom ukrajinskom frontu
Kada je 23. juna 1944. godine operacija počela, sovjetske trupe su imale 1,2 miliona vojnika spremnih protiv 800 000 Nijemaca. Iako je bila brojčano nadmoćna, sovjetska vojska je imala težak zadatak: probiti dobro utvrđene neprijateljske odbrambene položaje.
Kada je operacija “Bagration” bila na vrhuncu, u borbama je s obje strane sudjelovalo preko četiri miliona vojnika, 62 000 jedinica artiljerijskog oruđa, 7500 tenkova i samohodnih topova i preko 7100 aviona.
Polock, rijeka Polota
Putem dobro organizovanih i koordiniranih napada kopnenih i vazdušnih snaga, sovjetska vojska je neprijateljsku odbranu probila istovremeno na šest mjesta na liniju fronta. Njemačke armije u blizini Vicebska i Babrujska, Orše i Mogiljova pretrpjele su teške poraze. Glavnica snaga Vojne grupe Centar opkoljena je u bjeloruskoj prijestolnici Minsku i uništena.
Borbe za Vitepsk
Sovjetske trupe u napredovanju dobile su značajnu pomoć od partizanskih jedinica. Dana 3. avgusta 1943. godine one su započele operaciju “Željeznički rat” s ciljem da se uništi neprijateljska željeznička infrastruktura u pozadini. Uništeno je 215 000 željezničkih pruga i na desetine mostova, preko 1000 vozova je izbačeno iz kolosijeka, a njemački transport i promet na Istočnom frontu smanjeni su za 40%.
Bjeloruski partizani se vraćaju kući
Kako bi neutralizovala ogroman prodor sovjetskih snaga, njemačka vojna komanda je bila prisiljena preusmjeriti rezerve s drugih dijelova Istočnog fronta, što je Sovjetima omogućilo da krenu u ofanzivu u Ukrajini i baltičkim zemljama. Nijemci su u Bjelorusiju poslali i armije sa Zapadnog fronta, dajući tako saveznicima prostor za djelovanje.
Do okončanja operacije “Bagration” krajem avgusta 1944. godine, 17 njemačkih divizija je potpuno uništeno, a 50 divizija je izgubilo preko 50% snaga. Tokom nešto više od dva mjeseca ofanzive sovjetske trupe su napredovale preko 560 kilometara, oslobodivši veliki dio Bjelorusije, dijelove Latvije, Litvanije i Poljske. Sovjetska vojska se približila Varšavi, otvorivši put do Königsberga (današnji Kalinjingrad) i središnjeg dijela Trećeg Reicha.
Njemački zarobljenici u okolini Gomelja
Vidjevši brzo napredovanje sovjetske vojske u operaciji “Bagration”, poljska vlada u progonstvu je 1. avgusta u Varšavi organizovala veliki ustanak, koji je trebao grad staviti pod njezinu kontrolu. Poljaci su očekivali pomoć od Crvene armije, ali ona nije stigla. Samo pojedine jedinice Prve poljske armije (priključene sovjetskim snagama) pokušale su ući u grad, ali su se povukle s gubicima. Staljinova odluka da ne pomogne Poljacima možda je bila zasnovana na njegovoj želji da sovjetske trupe oslobode grad i pobrinu se da na vlast dođe prosovjetska komunistička vlada. Ova odluka se takođe može objasniti time što je Crvena armija bila naprosto iscrpljena poslije duge ofanzive. U svakom slučaju, ona do danas ostaje sporna.
Poljska vojska u predgrađu Varšave
Njemački gubici u operaciji “Bagration” bili su između 400 i 500 hiljada ljudi. To znači da je sovjetska bjeloruska operacija 1944. godine Nijemcima nanijela najveći vojni poraz u istoriji. Crvena armija izgubila je 180 000 ljudi. Iako je imala ogroman značaj, ljetna ofanziva Crvene armije nije bila prekretnica u Drugom svjetskom ratu. Da je propast Trećeg Reicha neizbježan postalo je jasno već godinu dana ranije, poslije Bitke kod Kurska.
Stanovnici Minska dočekuju sovjetske borce, juli 1944.
Izvor: hr.rbth.com
){kind=link}