Levi’s jeans: Simbol jedne generacije i jednog vremena
Američka firma Levi Strauss & Co je bez sumnje na svjetsko tržište donijela najprepoznatljiviju jeans marku koja je ikada postojala. Generacije mladih su bile zaluđene Levi’s odjevnim predmetima, a ta manija nije zaobišla ni naše prostore.
Prvi par planetarno popularnih leviski 501 napravljen je još davne 1890 godine. Isprva su se počele praviti kao radna odijela i prodavale su se samo na zapadu SAD, gdje su ih kupovali kauboji, drvosječe i radnici na željeznici. U periodu između 50-tih i 80-tih leviske postaju popularne kod motociklista, rokera i hipija.
Farmerke ili farmerice, kako su popularno nazvane, kod nas su se pojavile šezdesetih godina dvadesetog vijeka. Nosili su ih samo oni koji su imali rođake u inostranstvu. Farmerke su mogle još jedino da se kupe u “Komisionima” po značajno većoj cijeni. Najpoznatije marke pored Levis’a su bile “Lee” i “Super Rifle”.
Farmerke su izvjestan period vremena bile zabranjene za nošenje u školama kao “neprihvatljivo dekadentne za socijalističku omladinu”. Onaj ko bi u njima došao u školu bio bi vraćen kući da se presvuče odnosno “pristojno obuče”. U to vrijeme je dosta bio popularan jeans šverc u kome se obrtao veliki novac.
Od 1983. Varteks iz Varaždina sklapa ugovor s kompanijom ‘Levi Strauss & co’ i 1984. počinje proizvoditi popularne ‘leviske’. Kažu da su u to vrijeme to bile najbolje i najkvalitetnije farmerke u Jugoslaviji koje su se proizvodile pod licencom. To je period u kojem model 501 ulazi u legendu.
Nosile su se Leviske po sistemu peri – deri. Ne znamo kad su nam bile draže – kada ih tek kupimo ili onda kada od nošenja i pranja postanu “izlizane” i poderane do te mjere da je pitanje ukusa treba li ih uopšte dalje nositi i mogu li se nekako zakrpati.
Ali, nisu samo levis farmerke obilježile te 80-te u Jugoslaviji, tu su takođe bile i jednako popularne jeans jakne koje su neki zvali i džokerice. To je već bilo odjevanje sa stavom – jeans od glave do pete kojeg su kao obuća najčešće dopunjavale patike starke.
Jeans je oduvijek bio modni predmet, ali je takođe predstavljao i društveni stav. Izgradio je i označio čitavu jednu jugoslovensku generaciju koja je dobila pridjev “jeans”. Čak su i neke pjesme tih godina spominjale taj najdraži odjevni predmet. Sjećamo se grupe “Neki to vole vruće” i njihovog hita iz 1986. “Jeans generacija” ili Danijela Popovića i pjesme “Daj obuci levisice” sa kojom je nastupao na Jugoviziji 1991. godine.
