Krak des Chevaliers: Burna istorija najvećeg krstaškog utvrđenja
Na strateškom položaju nad prolazom Homs (tzv. Vrata Sirije) kod sirijsko-libanonske granice uzdiže se Krak des Chevaliers, divovski spomenik iz doba krstaških ratova.
Ime ovog poznatog utvrđenja može se prevesti kao Dvorac vitezova (sirijski krak – utvrda i francuski chevaliers – vitezovi). Građeno je u nekoliko faza, počevši u 11. vijeku kada se tamo smjestila kurdska posada u službi Alepskog emira i izgradila malo utvrđenje. Nju su krajem vijeka zauzeli krstaši. Početkom 12. vijeka utvrđenje je predano knezu Galileje, jednom od krstaških vladara, a 1142. ustupljena je viteško-redovničkom redu ivanovaca. Oni su ubrzo pokrenuli veliki projekt proširenja utvrđenja, pretvorivši ga u svoje glavno sjedište.
Utvrđenje je uspješno odolijevalo arapskim napadima, a čak ni veliki vojskovođa Saladin nije se usudio napasti ga. Krstaši su se njime služili kao bazom za pohode protiv muslimana. Godine 1202. utvrđenje je uslijed zemljotresa oštećeno. Prilikom obnove određeno je da ga treba proširiti izgradnjom dodatnog odbrambenog zida, pri čemu je staro utvrđenje postalo centralni dio novog. Oko vanjskog zida je iskopan jarak i ispunjen vodom. Dvorišne zgrade izgrađene su u gotičkom stilu, a dvorska je kapela ukrašena primjercima krstaških freski koje je i danas moguće razgledati. Ukupna je površina kompleksa bila oko tri hektara. Tako je Krak des Chevaliers poprimio današnji izgled. Imao je dovoljno mjesta za smještaj oko 1000 konja i više od 2000 vojnika, a vjerovalo se da može izdržati čak pet godina pod opsadom.
Utvrđenje je konačno osvojio egipatski sultan Baibars 1271. služeći se velikim katapultima i obmanom – posadi je poslao krivotvoreno pismo od krstaškog komandanta u Tripoliju, naređujući im da se predaju. Nakon opsade je obnovio utvrdu i pretvorio kapelicu ivanovaca u džamiju. Krak des Chevaliers je uskoro nakon toga napušten, ali se u njegovoj okolini razvio gradić al-Husn, danas turističko središte. Francuska je vlada 1935. otkupila utvrđenje te započela radove na obnovi. Godine 2006. uvršteno je na UNESCO-ov popis Svjetske kulturne baštine. Pretrpjelo je manja oštećenja tokom Sirijskog građanskog rata.
Piše: Boris Blažina
