Ko je bila ona? Istinita priča o “brkatoj princezi” čija je fotografija godinama viralna na društvenim mrežama
Čuvena priča koja već nekoliko godina unazad kruži internetom kaže da je brkata princeza Qajar (Kadžar) bila ideal ljepote u Persiji 19. vijeka, kao i da se 13 muškaraca ubilo zbog njene neuzvraćene ljubavi. A da li je baš sve istina?
Kaže se da slika govori više od hiljadu riječi. Ali u doba interneta, ponekad je potrebno malo više od slike da bi se došlo do istine. Iako su fotografije “Princeze Qajar” viralne posljednjih nekoliko godina, prava priča o ovoj brkatoj princezi je malo drugačija.
Objave na društvenim mrežama tvrde da je ona bila oličenje ljepote svog vremena, a u nekim opisima stoji da se čak “trinaest muškaraca ubilo” jer ih je odbila. Da li su te priče istinite?
U nastavku vam otkrivamo istinitu priču iza viralnih slika “princeze Qajar”.
Posljednjih nekoliko godina internetom su kružile brojne fotografije ove princeze. Postovi, koji imaju hiljade lajkova i dijeljenja, često prati jedan narativ. Na primjer, objava na Facebooku iz 2017. godine, sa preko 100.000 lajkova, kaže: “Upoznajte princezu Qajar! Ona je bila simbol ljepote u Persiji (Iran), 13 mladića se ubilo jer ih je ona odbila”. Još jedan post sa skoro 10.000 lajkova iz 2020. godine, nudi sličnu verziju priče, objašnjavajući: “Princeza Qajar je smatrana simbolom ljepote u Persiji tokom ranih 1900-ih. Toliko da se ukupno 13 mladića ubilo jer je odbila njihovu ljubav.”
Ali istina iza ovih postova je malo komplikovanija nego što se na prvi pogled čini. Za početak, ove fotografije prikazuju dvije različite persijske princeze, a ne jednu. Istina je da su obje žene bile princeze tokom persijske dinastije Qajar, koja je vladala od 1789. do 1925. godine.
Victoria Van Orden Martinez sa švedskog Univerziteta Linköping, objašnjava koje tvrdnje su pogrešne u ovom postu koji je “zapalio” internet.
Za početak, fotografije prikazuju dvije polusestre, a ne jednu te istu ženu. Martinez objašnjava da postovi prikazuju princezu Fatemah Khanum Esmet al-Dovleh, rođenu 1855. godine i princezu Zahru Khanum “Taj al-Saltaneh”, rođenu 1884. godine. Obje su bile princeze tokom 19. vijeka, kćerke Naser al-Din Shah Qajara. Šah je od mladosti volio da fotografiše, zbog čega postoji toliko fotografija sestara. Uživao je u fotografisanju svog harema, kao i svoje mačke.
Obje žene su stupile u brak veoma mlade i vjerovatno, osim svojih rođaka, nisu upoznale nijednog drugog muškarca – sve do braka. Zbog toga je tvrdnja da se zbog jedne od njih ubilo trinaest mukaraca, malo vjerovatna.
Ono što je najbitnije, obje žene su živjele mnogo bogatije i uzbudljivije živote nego što sugerišu ovi postovi.
Druga kćerka Naser al-Dina, Esmet al-Dovleh se udala kada je imala oko 11 godina. Od francuskog tutora je naučila da svira klavir i veze, a ugostila je mnogobrojne žene evropskih diplomata koje su dolazile da vide njenog oca.
Njena mlađa polusestra, Taj al-Saltaneh, bila je dvanaesta kćerka svog oca. Ona je postala poznata kao jedna od prvih feministkinja i bila je talentovana spisateljica. Prvi put su je udali sa samo 10 godina. Taj al-Saltaneh se razvela od dva muža i napisala je memoare “Kruna bola: Memoari persijske princeze od harema do modernog doba”.
“Avaj!”, napisala je ona. “Persijske žene su izolovane od ljudi i svrstane zajedno sa stokom i životinjama. Žive cijeli život u očaju u zatvoru, slomljene pod teretom gorkih ideala.”
Žene sa brkovima i muškarci bez brade
U postovima o princezi Qajar ima i istine o ljepoti persijskih žena u 19. vijeku. U mnogim postovima koji opisuju “princezu Qajar”, naglasak je stavljen na njene brkove. Brkovi na ženama su se zaista smatrali privlačnim u Persiji tokom 19. vijeka.
Istoričarka sa Harvarda Afsaneh Najmabadi napisala je čitavu knjigu o temi pod nazivom “Žene sa brkovima i muškarci bez brade: Rod i seksualne anksioznosti iranske moderne”.
U svojoj knjizi Najmabadi opisuje kako su kod muškarca i žena u Persiji 19. vijeka postojali određeni standardi ljepote. Žene su cijenile svoje guste obrve i dlake iznad usana, do te mjere da su ih ponekad farbale. Isto tako, golobradi muškarci sa “nježnim” crtama su smatrani veoma privlačnim. Ovi standardi ljepote, objašnjava Najmabadi, počeli su da se mijenjaju kako su Persijanci počeli više da putuju Evropom. Tada su počeli da se prilagođavaju evropskim standardima ljepote.
Kao takvi, viralni postovi o “princezi Qajar” nisu potpuno pogrešni. Standardi ljepote u Persiji bili su drugačiji nego danas, a žene prikazane na ovim objavama bile su njihovo oličenje. Nije bilo “princeze Qajar” – ali postojale su princeza Fatemah Khanum i princeza Zahra Khanum. Međutim, nije bilo spomenutih trinaest (nesretnih) udvarača.
Zaista, iako su ove dvije žene otjelotvorile standarde ljepote svog vremena, one su takođe bile mnogo, mnogo više od svog izgleda. Jedna je bila ponosna kćerka šaha koja je ugošćavala njegove važne posjetioce; dok je druga bila žena ispred svog vremena koja je imala mnogo toga da kaže o feminizmu i persijskom društvu.
Izvor: nationalgeographic.rs/pozitivno.ba
