(FOTO): Jugoslovenke u NOR-u i poslije njega iz ugla stranih novinara

Ovim skromnim člankom se želimo prisjetiti doprinosa koje su žene dale u antifašističkoj borbi i nakon nje kroz skromnu galeriju slika i zanimljive novinske opise stranih novinskih agencija i novina.

Evo nekoliko lijepih novinskih fotografija koje su objavljene u dnevnom listu “Chicago Tribune” koji je objavio priču o ravnopravnosti žena u partizanskom pokretu za oslobođenje Jugoslavije pod vodstvom Komunističke partije Jugoslavije. Gotovo šokiran, američki novinar izvještava da su gotovo trećina trećina partizanskih boraca žene koje se bore rame uz rame sa svojim muškim drugovima, što ovu armiju uistinu čini narodnom.

Ove fotografije su snimljene u savezničkim bazama u Italiji, ostrvima u Jadranskom moru i na Malti, gdje su partizani bili obučavani od strane britanskih i američkih oficira u pripremama za konačni napad na njemačke okupatorske snage u Jugoslaviji.

“Partizanke i partizani marširaju i pjevaju na putu prema brodicama koje ih čekaju na obali jednog ostrva u Jadranskom moru. Oni će uskoro biti na jugoslovenskom tlu, izvodeći munjevite napade na njemačke komunikacije.”

“Djevojke – borci u redovima partizanskih jedinica. Gotovo jednu trećina snaga pod komandom maršala Tita čine tinejdžerke i starije žene.”

“Ranjena partizanka uči kako da rukuje mitraljezom tokom svog oporavka na Malti.”

Fotografija koju su prenijele svjetske novine snimljena 29.02.1944. Djevojčica je 19-godišnja partizanka Vera Križman.

“Vrhunski borac, Vera Križman, je 19-godišnja pripadnica jugoslovenskih partizana maršala Tita i veteran gerilskog ratovanja, do sada je u borbama likvidirala 21 Nijemca. Prikazana je kako stoji uz fotografiju svog voljenog komadanta, maršala Tita (Josip Broz), ispred jugoslovenske poljske bolnice u području Barija, gdje predvodi odred djevojaka – vojnika koje se oporavljaju od ranjavanja.”

Mika Bosnić rođena 1928. u blizini Drvara. Čim su Titovi partizani organizovali ustanak protiv nacističkih osvajača, pridružila im se i počela pomagati kroz organizacije otpora mladih. Samo nekoliko dana prije “Desanta na Drvar” postala je članica SKOJ (Saveza komunističke omladine Jugoslavije) i počla aktivnije sudjelovati u otporu. Bila je kurirka lokalne partizanske brigade.

Tokom nacističkog desanta na Drvar, 25. maja 1944., u trenucima žestoke borbe, partizanski tenk je bio u ozbiljnoj opasnosti da bude zarobljen od strane Nijemaca. Svi partizani u njemu su bili ranjeni, a Nijemci su preko tenkovskog vizira bacili ćebad. U isto to vrijeme, Nijemci su sprovodili zarobljene partizane u neposrednoj blizini tenka. Mika Bosnić, koja je bila jedna od zarobljenih, iskočila je iz kolone, bacila se na partizanski tenk i sa njega sklonila ćebe. Partizani unutar tenka su napokon mogli vidjeti i počeli su pucati po Nijemcima.

Mika Bosnić brutalno je izbodena bajonetama od strane bijesnih njemačkih vojnika. Bilo joj je šesnaest godina. Tokom desanta takođe su ubijeni njena majka i brat Zdravko. Nekoliko dana nakon njezine smrti i njezin drugi brat Đorđe takođe je poginuo u borbi.

Na dan 17. maja 1974. je posthumno dobila najveće priznanje SFRJ – orden Narodnog heroja.

Sljedeću fotografiju je 1971. snimio fotograf agencije Associated Press za “San Francisco Examiner” uticajne američke dnevne novine. Uz fotografiju je išao tekst o uključivanju žena u Jugoslovensku narodnu armiju, a vijest su prenijele i druge svjetske novine.

“Jugoslovenske žene nose automatsko oružje tokom obuke u Narodnoj armiji. Nema puno sumnje da je ovakva organizacija Titove kopnene armije nastala nakon invazije sovjetskog bloka na Čehoslovačku 1968. Bilo je ovo upozorenje Moskvi da ne pokušava sličnu taktiku sa Jugoslavijom.”