HITLEROVA GREŠKA: Njemačka je mogla da pobjedi u Drugom svjetskom ratu da nije napala SSSR

Sovjetsko-njemački rat nije bio običan sukob oko teritorija ili resursa. U oktobru 1941. godine, Drugi svjetski rat je došao do tačke ključanja.

Vodio se rat u Kini i rat u Sjevernoj Africi, a uskoro je usljedio i rat između Amerike i Japana. Ali, u jesen 1941. godine, jedini rat koji se zaista činio važnim vodio se u dijelu centralne Rusije.

Operacija Barbarosa, invazija Njemačke na Sovjetski Savez, sjajno je započeta 22. juna 1941. Opkoljavanje nakon napada odnijelo je gotovo četiri miliona žrtava ogromne, ali neorganizovane sovjetske vojske.

Do početka oktobra, oni su napredovali 200 milja od Moskve. Onda je usljedila operacija Tajfun, ofanziva za zauzimanje sovjetske prijestonice i – ili su se barem Nijemci tako nadali – okončanje vojnih operacija.

Očaj podstiče optimizam, pa je Njemačkoj zaista trebalo da uskoro okonča rat na Istoku.

Novine sa bezbroj kolumni unezvjerenih sovjetskih zarobljenika su možda prenijele sliku njemačke nepobjedivosti, ali za Wehrmacht, Rusija je bila raskomadana na hiljadu dijelova.

Njemačka i njeni saveznici su poslali više od tri miliona vojnika u operaciju Barbarosa: do oktobra su pretrpjeli više od 500.000 žrtava, odnosno 15 procenata napadačke snage.

Tenkovi koji su ulazili 500 kilometara duboko u Rusiju ostavili su trag razrušenih tenkova. Ruski putevi, malobrojni i lošeg kvaliteta, uništili su oko 40 procenata njemačkih kamiona.

To ih je primoralo na korištenje pruga za snabdjevanje na Istočnom frontu, a ruske željezničke pruge su bile šire od njemačkih, što je blokiralo snabdjevanje vozovima koji nisu mogli da nastave dalje dok se ruske šine ne bi modifikovale. Njemačka logistika se urušila, ostavljajući trupe bez hrane, municije i goriva za tenkove.

Nije da su Sovjeti bili u boljoj formi. Njihov oficirski korpus je desetkovan prije rata, a generali su često bili nesposobni, ili politički prihvatljive ulizice. Crvena armija je bila iznenađena, a zatim nemilosrdno napadana od protivnika koji je osvojio Francusku za samo šest nedjelja.

Ali, Sovjeti su barem padali na svojim bazama snabdjevanja. Crvena armija je imala beskrajni tok svježih divizija. Trupe su bile slabo obučene i zasigurno loše vođene, ali njemačka obavještajna služba, ubijeđena da su Sovjeti do tada već trebali da budu poraženi, nije mogla da razumije kako Crvena armija može da podnese takvu količinu napada i da još uvijek nastavlja da se bori.

Operacija Tajfun bila je poput bokserske utakmice dva prebijena i krvava borca koji se jedva drže na nogama.

Sovjeti su bili u stanju da rasporede više od milion vojnika i hiljadu tenkova u Moskvi, smještene u više odbrambenih linija koje su iskopale žene i djeca.

Nemci su uspeli da sakupe gotovo dva miliona ljudi i više od hiljadu tenkova i pet stotina aviona.

U planu je bilo da se uradi više od onoga što je već dobro funkcionisalo: sprovesti niz operacija klješta kako bi se opkolile i uništile sovjetske armije pred Moskvom, a zatim upasti u glavni grad.

Brzopokretni tenkovi predstavljali bi oružje koje bi okruživalo neprijatelja i sprečilo ih da pobjegnu. Kada bi Nijemci stigli do Moskve, grad bi takođe bio opkoljen i zarobljen.

Uz odgovarajuće snabdjevanje i lijepo vrijeme, tako velika, njemačka napadačka snaga mogla bi vjerovatno da osvoji bilo koju zemlju na planeti.

Međutim, nijedan uslov se nije ostvario. Početna faza Tajfuna išla je po planu, samo su u Vjazmi ubijene ili zarobljene četiri sovjetske vojske i više od 500.000 sovjetskih vojnika.

Ali onda je kiša i susnježica počela da pada početkom oktobra, donoseći sa sobom zloglasnu rasputicu, blatnu sezonu koja je ruski pejzaž pretvorila u takvu močvaru da su vozila potonula.

Morale su da ih izvlače ekipe vojnika čije su čizme takođe tonule u baruštinu. Ne samo da nisu mogle da napreduju borbene trupe, već ni kamioni sa zalihama. U međuvremenu, sovjetski kontranapad za kontranapadom, čak iako odbijeni, ostavili su njemačke snage izmučene i iscrpljene.

Takođe nemilosrdni bili su sovjetski tenkovi T-34. Teško naoružani i oklopni, za razliku od svojih kolega Teutonic, Nijemci su bili očajni dok im je protivtenkovsko naoružanje odskakalo od T-34. Da stvar bude još gora, T-34 je imao široke staze, što mu je omogućilo bolju pokretljivost u blatu.

Ali Wehrmacht je i dalje imao vještinu, vođstvo i profesionalizam koji su ga činili najboljom vojskom na svijetu u to vrijeme.

Napredak se nastavio, što je navelo Staljina da naredi evakuaciju sovjetske vlade iz Moskve u Kuibišev. Uprkos tome što je Staljin odlučio da ostane u glavnom gradu, taj potez je još više oslabio sovjetski moral.

Nakon što su njemačke vojske početkom novembra zastale da predahnu, vrijeme je postajalo hladnije, smrzavajući blato i dajući Hitlerovim trupama čvrstu podlogu koja im je bila potrebna za napredovanje.

Krajem novembra njemačke izviđačke jedinice bile su udaljene samo 12 milja od Moskve, tako da su se kule grada mogle vidjeti pomoću dvogleda.

Tako blizu, a opet tako daleko. Početkom decembra termometar je pao na 45 stepeni ispod nule na Farenhajtovoj skali. Nije tačno da Nijemci nisu bili svjesni ruske zime. Ali sa ograničenim kapacitetom snabdjevanja, prednost je data gorivu i municiji. Pored toga, kome je trebala zimska odjeća kada je Moskva trebalo da bude zarobljena prije nego što je General Zima nastupio?

Umjesto toga, Sovjeti su napali. Staljina su uvjerili podaci Richarda Zorgea, Nijemca koji je živio u Japanu, ali koji je radio za sovjetske obavještajne službe, da će se Japanci okrenuti na jug kako bi se borili protiv Amerikanaca i Britanaca, a ne na sjever protiv Sibira.

Osjetio je da je u mogućnosti da željeznicom do Moskve prebaci 18 elitnih sibirskih divizija, dobro obučenih i dobro opremljenih za djelovanje u otežanim zimskim uslovima.

Kada je 5. decembra započeta kontraofanziva, sovjetske armije su se nemilosrdno probijale kroz neprijatelje. Njemačko oružje i njemački vojnici su bili smrznuti. Preživjeli su mogli samo bespomoćno da gledaju kako se napadači, toplo obučeni u jakne i čizme, pojavljuju poput duhova kroz maglu i snijeg.

Usljedila je jedna od onih prelomnih tačaka koje se javljaju u svakoj većoj bici.

Neki Hitlerovi generali su željeli da se povuku na liniju daleko od Moskve. Ali Hitler se bojao da će se povlačenje raspasti u paničnu rutu koja će Crvenu armiju dovesti do kapija Njemačke. Naredio je svojim trupama da zadrže svoje položaje do posljednjeg čovjeka.

Iako je Hitler otpustio neke generale koji nisu bili saglasni, mnogi njemački komandanti su kasnije pohvalili odluku kao sprečavanje kolapsa kakav je pretrpila Napoleonova Velika armija 1812. godine.

Nijemci su vraćeni nazad u Ržev, 150 milja od Moskve. Ali njihove linije su i dalje bile netaknute, i iako poražene, njihove vojske su i dalje bile spremne za borbu.

A onda je nastupio Staljinov trenutak za samopouzdanje. Sovjeti su takođe teško pretrpjeli kontraofanzive: njihove trupe su bile neiskusne, snabdjevanje je bilo otežano snijegom i blatom, a trpili su i hladnoću.

Ipak, sanjajući o osvajanju Berlina, Staljin je naredio svojim iscrpljenim snagama da nastave sa napadima. Rezultati su bili veliki gubici u uzaludnim napadima. Do februara, Nijemci su čak izveli kontranapad i uništili nekoliko sovjetskih divizija.

Šta je postignuto? Obje strane su se kockale i izgubile. Njemački snovi o zarobljavanju Moskve i okončanju rata na Istoku su isparili. Staljinovi snovi o velikom kontranapadu koji će Nijemce izbaciti iz Sovjetskog Saveza takođe su propali. Klanica koja je predstavljala Istočni front nastavila se do 1942., a potom i u 1945. godinu.

Međutim, Hitlerova igra se pokazala kobnom. 1941. i 1942. bile su posljednje godine kada su Nijemci imali luksuz da vode rat na jednom frontu.

Nakon toga, Amerikanci i Britanci su otvorili Drugi front s amfibijskim sletovima u Evropi i konstantnim bombardovanjem Trećeg Rajha.

Ako je Hitler želio da pobijedi, to je moralo da se desi prije nego što su Anglo-Amerikanci udružili svoje snage i prije nego što su Sovjeti reorganizovali svoje vojske i iskoristili svoj ogroman industrijski potencijal.

Ironično je da je katastrofa koju je Njemačka jedva izbjegla u Moskvi samo dovela do kasnije katastrofe. Hitler je možda bio u pravu kada je naredio da se njegove vojske ne povlače. To je bio dokaz da je bio inteligentniji i da je imao više živaca od profesionalnih vojnika.

Stoga je Hitler slušao samo sebe i nikada nije prihvatio savjete svojih generala da se povuku, što je značilo da su njemačke vojske u Staljingradu i Normandiji držale svoje položaje sve dok nisu bile u potpunosti uništene.

Da li bi zauzimanje Moskve izmijenilo ishod Drugog svjetskog rata? Gubljenje kapitala je često tjeralo narode da traže mir. Moskva je bila više od administrativnog glavnog grada Sovjetskog Saveza: bila je i vitalno željezničko čvorište i proizvodni centar.

Bila je tu i simbolična vrijednost: totalitarni diktatori, poput Hitlera i Staljina, stvarali su slike sebe kao sveznajućih vođa svojih nacija. Gubitak Moskve bi sigurno smanjio povjerenje naroda u Staljina. Zapravo, Staljin je slao diskretne mirovne prijedloge u Njemačku preko Švedske, što je Hitler ignorisao.

Izvor: webtribune.rs