DAN KADA JE ČOVJEK ‘POLETIO’: Prvi padobranski skok u istoriji

Drevni zapisi svjedoče o pokušajima ljudi da se spuste s kula, drveća i stijena pomoću raznih uređaja nalik kišobranu

Prvi pisani dokaz o pokušaju da se napravi uređaj sa kojim bi čovjek sigurno skočio sa velike visine i ostao neozlijeđen ostavio nam je čuveni italijanski renesansni slikar, vajar i naučnik Leonardo da Vinci. On je bio prvi koji je naučno istražio problem letenja, a mnogi vjeruju da istorija avijacije počinje sa njegovom pojavom.

Prvi prikaz padobrana “Homo Volans” (leteći čovjek) pojavio se u knjizi “Machinae novae” Fausta Vrančića u drugoj polovini 16. vijeka. Na slici je prikazan čovjek koji skače sa visoke kule. Drugi značajni pionir današnjeg padobranstva je francuski fizičar Lenormand Sebastian koji je 26. novembra 1783. godine izgradio padobransku formu u obliku kupole, tvrde konstrukcije i uspješno izveo skok sa tornja od 20 metara. U jednoj brošuri štampanoj iste godine, navedeno je ime “parasutic”, a u engleskom jeziku se počela koristiti riječ “parachute” što je izvedenica francuskog naziva a potiče od “para” (zaštititi, odbraniti, spriječiti) i “chute” (padati). U bukvalnom prevodu na naš jezik to je “odbrana od pada” odnosno – padobran.

Ovo ime je usvojeno i danas se koristi.

Andre Jacques Garnerin, koji je prvi skočio iz balona iznad Pariza, 22. oktobra 1797. godine, sa visine od 700 metara, smatra se prvim padobrancem na svijetu. Prva žena padobranac smatra se njegova žena Jean Genevieve Labors, koja ga je pratila. Međutim, prva ženska profesionalna padobranka bila je Cathy Paulus, koja je 1890. godine izvela skokove.

Prvi skok koji je napravljen na našim prostorima, na prostoru tadašnje države, napravio je poručnik Dragutin Dolanski, 2. septembra 1926.godine na aerodromu u Novom Sadu. Skok je izveden padobranom tipa “Blanchar” sa visine od 650 metara iz aviona “Anrio”. Između dva svjetska rata, pojedinačni i grupni skokovi izvedeni su i u Sarajevu.

Prvo nacionalno prvenstvo u padobranstvu, u tadašnjoj državi, održano je 1949. godine.

Prvo evropsko padobransko prvenstvo održano je u Rimu 1922. godine. Od 16. do 21. jula 1951. godine na Bledu u Sloveniji je održano prvo Svjetsko padobransko prvenstvo.