AMERIČKA REVOLUCIJA: Rat zbog poreza
Postojalo je nekoliko kratkoročnih i dugoročnih razloga za pobunu sjevemoameričkih kolonija.
Na duže staze, kolonije su imale istoriju samouprave koja se nije mogla zanemariti. Hodočasnici koji su stigli u Ameriku tražeći vjerske slobode 1620. načinili su “Mayflowerski sporazum” povelju o vjerskoj samoupravi i nezavisnosti od kralja Jamesa. U Virginiji je kolonija Jamestown stvorila predstavničku vlast po engleskom parlamentarnom modelu – Virginijski zastupnički dom. Druge kolonije slijedile su ovaj primjer.
Takođe dugoročnije posmatrano, teritorija Amerike, puna slobodne zemlje na Zapadu, kao da je rađala ljude nezavisnog duha. Uz takav stav i ideje prosvjetiteljstva koje su se širile bibliotekama Evrope i Amerike, sloboda je za doseljenike postala važan ideal.
George Washington
Kratkoročno gledano, nekoliko događaja i postupaka primoralo je kolonije zatraže nezavisnost. Sedmogodišnji rat u Sjevernoj Americi (poznat kao Francuski i indijanski rat) trajao je od 1756. do 1763. U tom ratu Britanci su se borili protiv Francuza i raznih indijanskih plemena na zapadnim granicama kolonija. Britanci su uspjeli da pobjede i stekli su još teritorija na zapadu. Doseljenici su te nove teritorije smatrali novim prostorom za naseljavanje, ali britanska vlada posmatrala ih je drugačije, kao tampon-zonu između kolonista i domorodačkog stanovništva koje se često sukobljavalo s kolonistima. Ako kolonisti nasele te oblasti, Britanci će morati da ih zaštite – a već su previše dali za sam rat.
Napetost između britanske vlade i kolonija pojačala je i britanska politika merkantilizma – ekonomskog i trgovinskog apsolutizma preko smanjenja uvoza i razvoja domaće proizvodnje. Uz to, kralj George III (vladao od 1760. do 1820. godine) nametnuo je nove poreze kolonijama kako bi isplatio dugove načinjene u vrijeme Francuskog i indijanskog rata. Američki kolonisti, naviknuti na samoupravu, pobješnjeli su zbog tiranije vlade u Londonu.
Prvi porez koji je razgnjevio koloniste bio je Zakon o pečatima (Stamp act) iz 1765. kojim se oporezovao sav štampani materijal (pravni dokumenti i novine). Pečat na dokumentu koji se štampao u Londonu pokazivao je da je porez plaćen. Odgovor kolonista, najjači u oblasti Bostona, bio je silovit i proširio se kolonijama. Poreznici su namazani katranom i posuti perjem. Britanski parlament je povukao taj zakon 1766., ali je pokušao na nekoliko drugih načina da prikupi porez od kolonista, te je poslao je u Ameriku nove britanske vojnike da održavaju red.
Bostonska čajanka
Drugi događaj koji je možda i najviše doprinio pokretanju rata za nezavisnost bila je čuvena “Bostonska čajanka”. Amerikanci su organizovali bojkot kineskog čaja koji je u Ameriku uvozila Velika Britanija preko svoje Istočnoindijske kompanije. Do 1773. godine, nakon dugotrajnog bojkotiranja čaja koji Amerikanci više nisu kupovali, kompanija je zapala u velike dugove, a ogromne zalihe čaja propadale su, jer mu je cijena bila viša od jeftinog krijumčarenog čaja koji se uvozio na crno, bez poreza. Britanska je vlada izglasala Odredbu o čaju kojom je dopustila Istočnoindijskoj kompaniji da čaj prodaje direktno kolonijama po cijeni nižoj od one na crnom tržištu. Iznervirani takvom politikom, Bostonci su se popeli na tri britanska broda koji su uvozili čaj i svu zalihu pobacali u more.
Kolonisti su se ujedinili u protestu 1774. na prvom kolonijalnom kongresu u Philadelphiji i napisali su oštro pismo kralju Georgeu III. Aprila 1775. Narodna vojska kolonija napala je britanske okupacione snage kod Lexingtona i Concorda u Massachusettsu sa različitim uspjehom. Najzad je kolonistima bilo dosta Britanaca i 4. jula 1776, na Drugom kontinentalnom kongresu, proglasili su nezavisnost i osnovali vojsku na čelu s bivšim britanskim oficirom i kolonistom Georgeom Washingtonom. Američka revolucija je počela.
Washington i njegova vojska proveli su najviše vremena u povlačenju. Britanci su kontrolisali najveći dio sjevernih kolonija tokom revolucije. Francuzi, britanski suparnici u Evropi, vidjeli su revoluciju kao priliku da napakoste Britancima u Americi, pa su snabdjevali koloniste oružjem i novcem. Nekoliko francuskih oficira pomagalo je Washingtonu, a jedan od njih bio je slavni markiz de Lafayette. Nakon nekog vremena Španci i Holanđani priključili su se Francuzima i obezbjedili pomorsku podršku kolonistima samo da bi napakostili Britancima i njihovom rastućem carstvu.
Ovaj združeni napor se isplatio i 1781. američke snage na čelu s Washingtonom i uz pomoć francuskih ratnih brodova, natjerale su britanske jedinice da se predaju u Yorktownu. Dvije godine kasnije, 03. septembra 1783. godine u Parizu je potpisan mirovni sporazum između Velike Britanije s jedne strane i Sjedinjenih Američkih Država, Francuske i Španije s druge strane kojim je Velika Britanija je priznala nezavisnost Sjedinjenih Američkih Država sa granicom na rijeci Mississippi, ali je zadržala Kanadu.
Izvor: historija.info
