‘Partizanska eskadrila’ (1979)

Partizanska eskadrila je jugoslovenski film iz 1979. koji je režirao Hajrudin Šiba Krvavac (takođe i filmove Valter brani Sarajevo, Most i Diverzanti), dok su scenario napisali Đorđe Lebović i Miljenko Smoje.

U proljeće 1942. godine njemačko vazduhoplovstvo je imalo potpunu prevlast, ne samo na nebu Jugoslavije, nego i nad nebom skoro cijele Evrope. Partizani su u to vrijeme imali avione koje su kao i ostalo oružje otimali od neprijatelja. “Partizanska eskadrila” je film o stvaranju partizanske avijacije i njenim prvim borbama. Na avionima različitog tipa koje su oteli neprijatelju povela se neravnopravna vazdušna bitka, neprijatelju su zadavani udarci tamo gdje je on mislio da je neranjiv, čime se doprinosilo konačnoj pobjedi.

Ovaj ratni film je prepun akcijskih scena, dojmljivih totala snimanih iz zraka i velikih masovnih scena s mnogo statista.

Od istoimenog filma nastala je i serija ‘Partizanska eskadrila’ u pet epizoda. Ova ratna serija snimljena je u produkciji TV Sarajevo, a prati iste događaje stvaranja yu ratnog zrakoplovstva.

Početkom osdamdesetih godina u distribuciji Figurine Panini ispostava Gornji Milanovac u prodaju je pušten album s istoimenim sličicama

Nosioci glavnih uloga su bili Bekim Fehmiju, Velimir Bata Živojinović i Ljubiša Samardžić.

Tragajući za informacijama o snimanju filma, pronašli smo neka sjećanja Mirka Božića člana aerokluba Sarajevo koji je učestvovao u snimanju scena koje su se odnosile na letenje.

“Tamo (u Titogradu) mi je dodjeljen neki čeh Jirži, stručnjak za specijalne efekte iz Praga, filmski studio Barandovo. Tu smo uglavnom snimali tzv. rear-ove: nebo, oblake i teren. Onda bi to oni projicirali na platno ispred koga je bila neka gajba, kao cockpit aviona u kojoj je sjedio glumac, ispod bi ga pomoćni radnici ljuljali, a u pozadini bi se vidjeli oblaci i teren koji smo mi snimili i sve to skupa ponovo snimali. Imali smo dvije filmske kamere na nosačima na repu i upornici i kablove do cockpita preko kojih je Jirži, koji je letio sa mnom na na zadnjem sjedištu Citabrije, uključivao kamere. Jirži je bio pun ideja koje bi mi obrazlagao na brifingu uz pivu na terasi hotela gdje smo spavali, svako veče za slijedeći dan snimanja. Jednom je tražio da napravim slijetanje-protrčavanje u polju van aerodroma sa što moguće većom brzinom i da onda dam gas i što je moguce većim uglom odlijepim i strmo penjem, a tada bi Jirži uključio repnu kameru. Malo mi je bila frka zbog visoke trave za koju nisam znao da možda nema i skrivenog krupnijeg kamenja. Uglavnom, to smo i napravili a Jirži je taj materijal upotrebio tako da ga je projicirao unatrag, pa smo dobili snimak kao da avion pikira do zemlje. Šiba je, naravno, imao jos luđe ideje. Tražio je da mu snimimo let kroz kanjon Morače. I tu je bilo malo prpa, jer je kanjon jako uzak, pa turbulencija pa plus dalekovodi, ali snimili smo i to.”

Neke od scena su snimane još i na letilištu Udbina i aerodromu u Mostaru gdje su snimani kadrovi napada na most i prinudnog slijetanja aviona.