Balkan je nekad bio zaseban kontinent, ali najnoviji nalazi zauvijek mijenjaju dobar dio istorije
Balkanatolija, nisko ležeći kontinent koji je postojao prije nekih 40 miliona godina i bio dom egzotične faune možda je ‘utro put’ azijskim sisarima da kolonizuju južnu Evropu, pokazuju nova istraživanja
Zbijen između Evrope, Afrike i Azije, ovaj zaboravljeni kontinent, koji su istraživači nazvali Balkanatolijom postao je ograda između Azije i Evrope kada je razina mora pala i formirao se kopneni most, prije oko 34 miliona godina, objavljeno je u časopisu Earth-Science Reviews.
“Kada i kako je prvi talas azijskih sisara stigao do jugoistočne Evrope, ostaje slabo poznato”, pišu paleogeolog Alexis Licht i kolege u svojoj novoj studiji, piše Science Alert.
Prije oko 34 miliona godina, na kraju eocenske epohe, ogroman broj autohtonih sisara nestao je iz zapadne Evrope kako su se pojavili novi azijski sisari, u iznenadnom izumiranju sada poznatom kao Grande Coupure.
Nedavni fosilni nalazi na Balkanu, međutim, promijenili su tu vremensku liniju, ukazujući na “posebnu” bioregiju koja je, čini se, omogućila azijskim sisarima da kolonizuju jugoistočnu Evropu čak 5 do 10 miliona godina prije nego što se dogodio Grande Coupure.
Kako bi istražili, Licht, iz Francuskog Nacionalnog centra za naučna istraživanja, i kolege ponovno su ispitali dokaze sa svih poznatih fosilnih nalazišta na tom području, koje pokriva današnje Balkansko poluostrvo i Anatoliju, najzapadniju izbočinu Azije.
“A team of French, American and Turkish paleontologists and geologists led by CNRS researchers1 has discovered the existence of a forgotten continent they have dubbed Balkanatolia, which today covers the present-day Balkans and Anatolia”https://t.co/qTZklcnI4K pic.twitter.com/WOKfKX2EzY
— Nrken19 (@nrken19) February 22, 2022
Balkanatolija je bila izolovani arhipelag
Starost ovih nalazišta revidirana je na osnovu trenutnih geoloških podataka, a tim je rekonstruisao paleogeografske promjene koje su se dogodile u regiji, koja ima “složenu istoriju epizodnog utapanja i ponovnog izbijanja”.
Ono što su otkrili sugeriše da je Balkanatolija poslužila kao odskočna daska za životinje da se presele iz Azije u zapadnu Evropu, s transformacijom drevne kopnene mase od samostalnog kontinenta do kopnenog mosta – i naknadnom invazijom azijskih sisara – koja se podudara s nekim “dramatičnim paleogeografskim promjenama”.
Prije oko 50 miliona godina, Balkanatolija je bila izolovani arhipelag, odvojen od susjednih kontinenata, gdje je uspjevala jedinstvena zbirka životinja različita od onih u Evropi i istočnoj Aziji, pokazala je analiza.
Zatim je kombinacija pada razine mora, rastućih antarktičkih ledenih ploča i tektonskih pomaka povezala balkanski kontinent sa zapadnom Evropom, prije između 34 i 40 miliona godina.
To je omogućilo azijskim sisarima, uključujući glodare i četveronožne kopitare da krenu na zapad i napadnu Balkanatoliju, pokazuju fosilni zapisi.
Uz taj zapis, Licht i kolege takođe su otkrili fragmente čeljusne kosti koji pripadaju životinji nalik nosorogu na novom fosilnom nalazištu u Turskoj, na koje su datirali prije otprilike 38 do 35 miliona godina.
Geološke promjene koje su dovele do Balkanatolije
Fosil je vjerovatno najstariji kopitar nalik azijskom koji je do sada otkriven u Anadoliji i prethodio je Grande Coupureu najmanje 1,5 miliona godina, što sugeriše da su azijski sisari bili na dobrom putu prema Evropi preko Balkanatolije.
Ovaj južni put u Evropu preko Balkanatolije bio je možda povoljniji za pustolovne životinje od prelaska puteva na višim geografskim širinama kroz centralnu Aziju koje su u to vrijeme bile sušnije, hladnije, pustinjske stepe, takođe sugerišu Licht i kolege.
Mnoge geološke promjene koje su dovele do Balkanatolije tek treba u potpunosti razumjeti, a važno je napomenuti da je ovaj pregled samo jedan tim koji tumači fosilni zapis.
Uz to, fosilni zapis sisara i drugih kičmenjaka koji žive na ostrvima obično je rijedak i neodređen, dok bogati kopneni fosilni zapisi Balkanatolije “pružaju jedinstvenu priliku za dokumentovanje evolucije i odumiranja ostrvskih biota u dubokom vremenu”, zaključuje tim.
Izvor: net.hr
