Olimpijski, a nepoznati: Brutalni sportovi koji su nekad bili megapopularni, a danas ih je teško i zamisliti

Olimpijske igre datiraju iz 776. godine prije nove ere, a prve igre održane su u grčkoj Olimpiji. Atletski događaji organizovani su u četverogodišnjem fiksnom ciklusu takođe u Nemeji, Delfima, Isthmiji i Ateni, no, najzapamćenije su ostale ipak ove iz Olimpije, koje su popularnost doživjele znatno poslije u vidu modernih olimpijskih igara, koje su prve održane 1896. u Atini. Ali, pustimo sad to, i fokusirajmo se na neke sportove u kojima su naši davni preci nekad sudjelovali, a sad se samo spominju …

Pankracija

Neki idu toliko daleko, da ovaj sport danas opisuju kao nekakvu verziju ultimate fight borbi, jer je malo toga ovdje bilo – nedozvoljeno. Sport je zapravo bio mješavina boksa i hrvanja, bez vremenskog ograničenja. Riječ pankration potiče od grčkih riječi “pan”, što znači sve, i “kration”, što znači moć. Borba je završavala samo potpunom predajom protivnika. Jedino što su pravila branila bilo je guranje prsta u oko protivniku i udarac nogom u prepone. Gušenje, lomljenje kostiju, davljenje i udaranje, bili su jasno – dozvoljeni. Ovaj “sport” je uveden u igre 648. prije nove ere. Drevna je publika svakako imala veću toleranciju prema nasilju, koje je vjerovatno samo smatrala zabavnim, a ovo je bio sport u kojem je granica između sporta i napada bila zamagljena. Ipak, uprkos svemu nabrojanom, broj umrlih u ovom načinu borbe bio je relativno mali.

Trčanje sa štitom

Sposobnost brzog trčanja bila je bitna vještina preživljavanja u ratovanju i lovu. Najraniji dokazi o održavanju takmičenja datiraju iz otprilike 1300. godine prije nove ere. Homer u svojim epovima opisuje utrke od kojih je u jednoj pobijedio Odisej, a trčanje je bilo prvi sport na Olimpijskim igrama i jedini događaj na prvih 13 takmičenja. Hoplitodromos je bila unaprijeđena verzija trčanja. Sport je relativno kasno uvršten u program igara, od 65. Olimpijade nadalje. Utrka je zahtijevala da trkači nose punu pješadijsku opremu, što je uključivalo bronzanu kacigu i teški okrugli štit. Ukupna težina oklopa bila je oko šest kilograma, a takmičari su trčali dužinu dvije staze. Od 450. godine prije nove ere nadalje, utrka se organizovala bez kaciga, ali je štit ostao bitan dio utrke. Trčati držeći veliki štit lijevom rukom zahtijevalo je snagu, ravnotežu i fleksibilnost.

Skok u dalj (uz zvuke flaute i utege)

Muzika i ples nisu bili povezani s vježbanjem samo zbog ljepote. Muzika je pokretima davala harmoniju i ritam koji je bio neophodan za vježbanje. Na mnogim slikama u drevnoj umjetnosti sportisti su prikazani zajedno sa sviračem flaute, čiji su zvuci često pratili sport na takmičenjima. U starim igrama skok u dalj bio je jedan od sportova organizovanih uz muziku. Melodija frule vjerovatno se koristila za pomoć sportistima s ritmom i održavanjem vremena. Skakači u dalj imali su unaprijed zadano vrijeme u kojem su morali napraviti seriju od pet skokova. Ujedno, imali su i ručne kamene utege koji su im pomagali da bolje održavaju ravnotežu tokom doskoka. U arheološkim iskopavanjima pronađene su različite veličine ovih utega, u rasponu od 1,5 do 6 kilograma.

Takmičenje ljepote za muškarce

Danas bismo ovo takmičenje vjerovatno nazivali izborom za mistera sporta. Muška ljepota bila je jako cijenjena u staroj Grčkoj. Posjedovanje lijepog i zdravog fizičkog tijela značilo je nešto dobro, čisto i plemenito. Budući da su rat i sukobi bili tako česti, većina grčkih muških građana mogla je očekivati da će tokom života biti pozvani u borbu. Briga za tijelo smatrala se i društvenom i političkom obavezom, a pokazivanje toga značilo je da se čovjek ponosi time što ostaje u formi za borbu.

Iako je ovo takmičenje bilo takmičenje na kome su se muškarci ocjenjivali na osnovu izgleda, bilo je atletske prirode. Takmičari su morali pokazati ne samo svoju fizičku ljepotu, već i snagu i veličinu svog tijela. Iako su pobjednici navedeni među atletskim pobjednicima, kriteriji takmičenja nisu sasvim jasni. To je moglo biti slično modernom takmičenju u bodybuildingu, gdje su takmičari ocjenjivani na osnovu definicije, simetrije i ravnoteže njihovih mišića. U davna vremena, kao i danas, to bi zahtijevalo atletski trening i dobru prehranu.

Utrka kočija

Konjički događaji i konjske utrke bili su bitan dio atletskih takmičenja. Znamo da su od samog početka postojale konjske utrke i utrke dvokolica s dva ili četiri konja. Konjičke priredbe bile su vrlo popularne kod publike, te su novi konjički događaji redovno dodavani u program. Ipak, rijetki su čuli za sport naziva aphippou, takmičenje u kome bi se jedan od muškaraca spustio s kočije u punoj brzini, trčao iza nje određenu duljinu, a zatim se ponovno popeo u trku. I trkač i vozač kola bili su visoko cijenjeni, te su se ovdje mogli učestvovati samo – najbolji, a nesreće su bile česte. Konjske utrke u davna vremena, kao i danas, bile su skup sport. Obzirom da je samo nekoliko elitnih članova društva imalo sredstva sponzorisati konjičke događaje, konjske utrke su bile aristokratske prirode.

Izvor: punkufer.dnevnik.hr