VISBY, VIKINŠKA SOČIVA: Izgledaju kao nakit ali malo je vjerovatno da su napravljena u tu svrhu
Nekoliko nalazišta iz 11. vijeka pronađenih na vikinškim lokalitetima na ostrvu Gotland u Švedskoj sadržavalo je bikonveksna sočiva napravljena od kamenog kristala.
Neka od njih bila su u srebru. Nekoliko sočiva imalo je gotovo savršen eliptični oblik. Simetrija sočiva, kao i njihova bikonveksna eliptična forma i fino poliranje, što je rezultiralo providnošću, postali su arheološka senzacija. Moućnost da su se tako rano mogla napraviti kvalitetna sočiva poput onih koje bi napravila moderna optika, bila je nezamisliva.
Rezultate istraživanja o sočivima sa navedene lokacije objavili su u novembru 1998. dr Karl-Heinz Wilms, dr Olaf Schmidt i prof. dr Bernd Lingelbach sa Univerziteta primijenjenih nauka Aalen (Fachhochschule Aalen).
Pokojni dr Wilms je prvi put čuo za sočiva od kamenog kristala sa Gotlanda, ostrva u Baltičkom moru, 1990. godine, kada je birao eksponate za muzej u Minhenu. Sočiva su postala nadaleko poznata kao Visby sočiva, po velikom gradu na Gotlandu. Tim od tri naučnika stigao je tamo 1997. godine te napravio iznenađujuće otkriće u vezi sa tehnologijom vikinškog doba. Nakon niza testova postalo je jasno da je kvalitet sočiva od kamenog kristala iz 11. vijeka napravljenih na strugu gotovo jednak kvalitetu modernih uzoraka napravljenih na CNC mašinama (CNC je skraćenica za kompjutersko numeričko upravljanje).
Upotreba Visby sočiva je predmet nekih kontroverzi. Neks od njih izgledaju kao vikinški nakit, ali je malo vjerovatno da su to bili samo ukrasi. Mogla su poslužiti kao povećala, koja su omogućavala fino rezbarenje, paljenje vatre ili spaljivanje posjekotina i rana kako bi se spriječila infekcija. Uzimajući u obzir izvanredan kvalitet sočiva, čak je bilo moguće da bi ih Vikinzi mogli koristiti za konstruisanje teleskopa.
Nejasno je gdje su sočiva proizvedena. M. Stenberger smatra da je kameni kristal sa Bliskog istoka dopremljen u zapadnu ili jugozapadnu Rusiju, gdje je mogao biti postavljen u srebro. Tamo su ga mogli kupiti trgovci sa Gotlanda. Prema drugoj verziji, sočiva su u Švedsku donijeta iz Vizantije od strane pripadnika Varjaške garde, ličnih vikinških tjelohranitelja vizantijskih careva.
Dio sočiva je izložen u Istorijskom muzeju u Visbyju kao i u Švedskom nacionalnom muzeju u Stockholmu i drugim zbirkama. Neka od sočiva su izgubljena.
