Riječi za koje niste znali da su dobile naziv po određenim ljudima

Neobična priča o opšteprihvaćenim riječima za koje je čak teško naći prihvatljiv sinonim

Bojkot (Boycott)

Charles Boycott nije bio mnogo popularan u Irskoj tokom 1880. godine. Kada je zbog bolesti morao da napusti čin u vojsci, počeo je da radi kao agent jednog zemljoposjednika u okrugu Mayo. Problemi Charlesa Boycotta počeli su 1879. godine, kada je ekonomska kriza izazvala propast irske poljoprivrede, zbog čega je stalno prijetila glad. Irski seljaci su se tada organizovali i počeli da zahtjevaju manje zakupnine. Oni su, vođeni zagovornicima irske samouprave Charles Stewart Parnellom i Michael Davittom formirali Irsku agrarnu ligu i 1880. godine rekli Boycottu da mora da snizu cijenu zakupnine za 25 odsto.

Boycott je odbio da smanji zakupninu, ali nije očekivao da će ga ova odluka koštati svega što je stvorio prethodnih godina. Ogranak Agrarne lige u okrugu Mayo zahtjevao je od Boycottovih radnika da obustave rad i da započnu kampanju izolovanja Charlesa Boycotta od lokalne zajednice.

Karikatura Charlesa Boycotta

Nikotin

Kada se francuski diplomata i naučnik Jean Nicot 1561. godine vratio u Pariz sa službovanja u Lisabonu, gdje je bio ambasador, sa sobom je ponio i biljku koja stvara zavisnost, a koja je otkrivena u Novom svijetu. Niko se upoznao sa ovom biljkom u Lisabonu, gdje se ona, pretvorena u prah, ušmrkavala i služila kao lijek protiv svega, pa čak i protiv raka. Pošto je pred kraljicom Katarinom Mediči demonstrirao kako se upotrebljava prah koji može da posluži kao lijek protiv njenih glavobolja, šmrkanje duhana postalo je popularno u Parizu. Godine 1753. švedski prirodnjak Carl von Linnaeus, dao je jednoj sorti duhana naziv Nicotiana, u čast francuskog diplomate, a aktivni sastojak ove biljke, koji je prvi put izolovan 1828. godine, dobio je naziv nikotin.

Jean Nicot

Mazohizam

Leopold von Sacher-Masoch bio je austrijski pisac istorijskih romana i romana sa temama iz alternativne seksologije. Njegovo najznačajnije djelo je Venera u krznu objavljeno 1870. godine. U romanu opisuje seksualne fantazije i fetiše, vezano za žene koje su dominantne i koje nose krzno. Kasnije, on je te svoje fantazije radio sa svojim ljubavnicama i suprugama. Dana 9. decembra 1869. Mazoh i njegova ljubavnica baronesa Fanny Pistor su potpisali ugovor po kojem će on biti njen seksualni rob šest mjeseci, uz uslov da baronesa što je češće moguće nosi krzno. Godine 1886. austrijski psihijatar Richard Freiherr von Krafft-Ebing  skovao je termin “mazohizam”, kako bi opisao derivaciju seksualnog zadovoljstva od fizičkog bola i poniženja.

Leopold von Sacher-Masoch

Silueta (Silhouette)

Silueta, prvobitno crni portret na bijeloj pozadini, umjetnička je forma koja je bila popularna u 18. i 19. vijeku, a svoje ime duguje francuskom ministru finansija Étienne de Silhouetteu. U periodu kada je Francusku zadesila kriza zbog Sedmogodišnjeg rata, francuski kralj Louis XI angažovao je Silhouettea da se postara za državne finansije. Njegov mandat trajao je tri mjeseca, a on je za to vrijeme smanjio plate i penzije i uveo porez na plemićke posjede. To se nikome u tadašnjem društvu nije svidjelo, pa su se građani Francuske svetili time što su počeli da nose odijela po Silhouetteu – jednostavna i tijesna, kao da su kobajagi, osiromašili i omršavili od gladi. Zatim je građanski bunt nastavljen tako što su se pojavile ljudske prilike samo naznačene skicom po zidovima zgrada sa natpisom da su to Silhouetteuove žrtve, koje su se stanjile od gladi.

Kvisling (Quisling)

Sinonim izdajstva i saradnje sa neprijateljem, koji se primjenjuje na građanina koji pomaže neprijatelju da osvoji njegovu zemlju, dobio je naziv po norveškom političaru Vidkunu Quislingu. On je početkom Drugog svjetskog rata održao mnoge sastanke sa Hitlerom i njegovim saradnicima kako bi ih uvjerio u nužnost osvajanja Norveške. Njemačka je u aprilu 1940. godine izvršila invaziju na Norvešku, a kraljevska porodica i članovi parlamenta bili su prinuđeni da napuste Oslo. Quisling je tu vidio svoju priliku da se domogne vlasti, te se već nekoliko sati poslije njemačke invazije proglasio premijerom, a svoju stranku Narodni savez jedinom legalnom političkom strankom.

Pojam kvisling se simbolično i u prenosnom smislu danas upotrebljava za nelojalnu saradnju u bilo kom smislu, a koja za rezultat ima štetu koja se nanosi vlastitom narodu ili sredini kojoj takva osoba pripada. Prvi put je u svom značenju upotrebljen u londonskom Daily Mailu, a poslije toga ga je radio BBC popularizovao i u ostalim jezicima.

Vidkun Quisling

Izvor: kafenisanje.rs