Tri najčuvenije operacije KGB: Držali su u strahu sve tajne službe Zapada
KGB je za vrijeme ‘Hladnog rata’ s lakoćom manipulisao svjetskim javnim mnjenjem, bio za petama najvišim činovima NATO-a i držao u strahu čitav Bliski istok.
1. Operacija “Tukan”
KGB je tokom 1970-ih bio toliko moćan da je svoje ciljeve postizao koristeći čak i vodeće medije zapadnog svijeta. To se, primjera radi, dogodilo s listom The New York Times za vrijeme operacije “Tukan”.
Ova zajednička operacija sovjetskih i kubanskih specijalnih službi pokrenuta je 1976. godine. Cilj je bio da se u čitavom svijetu diskredituje čileanski lider Augusto Pinochet, zakleti neprijatelj komunizma.
Iste godine je list The New York Times objavio 66 članaka posvećenih kršenju ljudskih prava u Čileu. S druge strane, ovaj list je posvetio manje od deset novinskih priloga sličnim problemima u Kambodži i na Kubi.
Pored toga, KGB je isfabrikovao “prepisku” Augusta Pinocheta sa šefom Uprave nacionalne obavještajne službe Čilea (DINA) Manuelom Contrerasom. U njoj je detaljno opisan plan neutralizovanja protivnika vladinog režima koji su emigrirali u različite zemlje. Američki novinari su povjerovali tim pismima i zadali dodatan udarac prestižu latinoameričkog diktatora.
2. Operacija RJAN
Ovo je bila najveća i najsloženija obavještajna operacija u sovjetskoj istoriji. RJAN je skraćenica za “raketno-nuklearni napad” (rus. “Raketno-jadernoe napadenie”). Operacija je 1981. godine povjerena službama KGB (Komitet državne bezbednosti) i GRU (Glavna obaveštajna uprava).
Cilj RJAN-a je bio da se budno motri na pripreme SAD-a za nuklearni napad na SSSR i da se izabere pravilna strategija suprotstavljanja takvom napadu. Sovjetsko rukovodstvo je počelo da zazire od sličnog napada ubrzo poslije dolaska vatrenog antikomunista Ronalda Raegana na vlast u Washingtonu i zaoštravanja američke politike prema Sovjetskom Savezu.
U okviru operacije naglo je porasla aktivnost sovjetskih agenata izvan granica Istočnog bloka. Praćeni su ljudi koji su imali ovlaštenje da narede početak raketnog nuklearnog napada, odgovorni za lansiranje balističkih i krstarećih raketa, kao i visoki funkcioneri u rukovodstvu ratnog vazduhoplovstva članica NATO-a. Pored toga, stvorena je čitava mreža “spavača”, tj. agenata čiji je zadatak bio da djeluju u slučaju nuklearnog rata.
Ova skupa operacija je obustavljena 1984. godine nakon smrti njenih inicijatora – generalnog sekretara Centralnog komiteta KPSS-a Jurija Andropova i ministra odbrane Dmitrija Ustinova.
3. KGB protiv Hezbollaha
Pripadnici pokreta Hezbollah su 30. septembra 1985. godine ispred ambasade SSSR-a u Bejrutu kidnapovali četiri sovjetska diplomata, od kojih su dvojica radila za KGB. Otmičari su zahtjevali da sirijske trupe odustanu od akcije “čišćenja” sjevernog Libana koju je pripremao Hafez Asad.
Ubili su jednog taoca da bi pokazali koliko su im namjere ozbiljne. Moskva je izvršila pritisak na Asada i operacija je obustavljena. Ali Hezbollah nije žurio da oslobodi sovjetske građane pa je iznio nove zahtjeve.
Rukovodstvo KGB-a je počelo da traži druga rješenja ovog problema. Sovjetski obavještajci su saznali imena ključnih otmičara i mjesto gdje su ruski diplomati držani kao taoci. Brzo se, međutim, odustalo od ideje da sovjetski Specnaz izvrši juriš na zgradu, jer je to moglo da podigne veliku i nepotrebnu prašinu u javnosti.
Problem je riješen sticajem slučajnih okolnosti. Naime, jedan otmičar i brat drugog otmičara poginuli su u okršaju s libanskim vojnicima. Sovjetski Savez nije bio umješan u taj događaj, ali su počele da kruže glasine kako se Rusi bez velike buke obračunavaju s otmičarima.
KGB je odlučio da iskoristi priliku pa je svog agenta u Libanu Jurija Perfiljeva poslao da se sastane s osnivačem i duhovnim liderom Hezbollaha ajatolahom Fadlalahom. Fadlalah je ljubazno dočekao sovjetskog oficira, ali je u razgovoru prekidao sve pokušaje rješavanja problema s taocima.
Tada je Perfiljev rekao ono za šta nije dobio ovlaštenje svog rukovodstva. Izjavio je da se rezidencija ajatolaha Homeinija u Kumu nalazi blizu sovjetske granice i da bi usljed tehničkog kvara prilikom vojne vježbe jedna raketa mogla sasvim slučajno da doleti do Kuma. “I ne dao Bog, ili Alah, da u njoj slučajno bude bojevo punjenje.”
Prijetnja je urodila plodom. Fadlalah je neko vrijeme ćutao kao zaliven, a onda je rekao: “Mislim da će sve biti dobro.” Taoci su nakon dva dana oslobođeni.
Izvor: hr.rbth.com
