Istraživači su pronašli 3.600 godina stare dokaze da je drevni grad Tall el-Hammam uništen “kosmičkim vazdušnim udarima”

U srednjem bronzanom dobu (prije oko 3.600 godina ili otprilike 1650. prije nove ere) grad Tall el-Hammam je bio u usponu

Smješten na uzvišici u južnoj dolini Jordana, sjeveroistočno od Mrtvog mora, naselje je u to vrijeme postalo najveći kontinuirano naseljeni grad bronzanog doba na jugu Levanta, koji je bio domaćin ranoj civilizaciji nekoliko hiljada godina. Tada je bio 10 puta veći od Jerusalema i 5 puta veći od Jerihona.

“To je nevjerovatno kulturno važno područje”, rekao je James Kennett, profesor emeritus nauke o Zemlji na Univerzitetu Santa Barbara. “Većina mjesta na kojima se razvila rana kulturna složenost ljudi nalazi se u ovom području”.

Omiljeno mjesto za arheologe i biblijske naučnike, humka sadrži dokaze o kulturi sve od halkolitika ili bakarnog doba, sve sabijeno u slojeve kako je visoko strateško naselje građeno, uništavano i obnavljano milenijumima.

Ali postoji sloj od 1,5 metara u sloju srednjeg bronzanog doba koji je izazvao interesovanje nekih istraživača zbog svojih “krajnje neobičnih” materijala. Osim krhotina koje bi se očekivale od uništenja ratovanjem i zemljotresima, otkrili su krhotine keramike sa gornjim površinama stopljenim u staklo, “mjehurićastu” zemljanu opeku i djelimično rastopljeni građevinski materijal. Sve nagovještava na događaj sa neobično visokim temperaturama, mnogo toplije od svega što je tadašnja tehnologija mogla da proizvede.

“Vidjeli smo dokaze o temperaturama većim od 2.000 stepeni Celzijusa”, rekao je Kennett, čija je istraživačka grupa u to vrijeme izgradila slučaj za stariji kosmički vazdušni udar prije oko 12.800 godina koji je izazvao široko rasprostranjeno spaljivanje, klimatske promjene i izumiranje životinja. Ugljenisani i istopljeni materijali u Tall el-Hammamu izgledali su poznato, a grupa istraživača, uključujući naučnika koji se bavi udarima Allena West-a i Kennett-a, pridružila se istraživačkom biblijskom naučniku Univerziteta Trinity Southwest, Philip J. Silvi da utvrdi šta se dogodilo u ovom gradu prije 3.650 godina.

Njihovi rezultati objavljeni su u časopisu Nature Scientific Reports.

So i kost

“Postoje dokazi o velikom kosmičkom vazdušnom udaru, u blizini grada zvanog Tall el-Hammam”, rekao je Kennett o eksploziji sličnoj događaju u Tunguski, otprilike jačina udara od 12 megatona koji se dogodio 1908. godine, kada je meteor od 56-60 metara probio Zemljinu atmosferu iznad istočno-sibirske tajge.

Šok eksplozije iznad Tall el-Hammama bio je dovoljan da poravna grad, sruši palate i okolne zidove i konstrukcije od opeke, navodi rad. Raspored kostiju ukazivao je na “ekstremnu dezartikulaciju i fragmentaciju skeleta kod ljudi u blizini”.

Za Kennetta, dodatni dokaz vazdušnog udara pronađen je sprovođenjem mnogo različitih vrsta analiza tla i sedimenata iz kritičnog sloja. U njihovoj analizi su se pojavile loptice bogate željezom i silicijum dioksidom, kao i rastopljeni metali.

Istraživači su otkrili ljudske ostatke u sloju uništenja, uključujući lobanju, što je ukazivalo na “ekstremnu dezartikulaciju i fragmentaciju kostura kod ljudi u blizini”. Narandžasta boja lobanje (a) ukazuje da je bila izložena temperaturama iznad 200 stepeni Celzijusa

“Mislim da je jedno od glavnih otkrića ‘šokirani kvarc’. Ovo su zrna pijeska koja sadrže pukotine koje nastaju samo pod vrlo visokim pritiskom”, rekao je Kennett o jednom od mnogih dokaza koji ukazuju na veliki vazdušni udar u blizini Tall el-Hammama. “Imamo ‘šokirani kvarc’ iz ovog sloja, a to znači da je došlo do nevjerovatnih pritisaka da šokiramo kristale kvarca – kvarc je jedan od najtvrđih minerala; veoma ga je teško šokirati.”

Vazdušni udar, prema članku, takođe može objasniti “abnormalno visoke koncentracije soli” pronađene u sloju uništenja – u prosjeku 4% u sedimentu i čak 25% u nekim uzorcima.

“So je izbačena zbog visokih pritisaka prilikom udara”, rekao je Kennett o meteoru koji se verovatno raspao nakon kontakta sa Zemljinom atmosferom. A moguće je da je udar djelimično pogodio Mrtvo more, koje je bogato solju. Lokalne obale Mrtvog mora takođe su bogate solju, pa je uticaj možda preraspodelio te kristale soli nadaleko i naširoko – ne samo u Tall el-Hammamu, već i u blizini Tell es-Sultana (smatra se za biblijski Jerihon, koji je takođe pretrpio nasilno uništenje u isto vrijeme) i Tall-Nimrin (takođe tada uništen).

Kosmički uticaj vjerovatno je uzrokovao prodor značajne količine soli u sloj eksplozije, jer je u sedimentu pronađeno u prosjeku četiri posto, a u nekim slučajevima čak 25 posto

Tlo visokog saliniteta moglo je biti odgovorno za takozvani “jaz u kasnom bronzanom dobu”, kažu istraživači, u kojima su gradovi duž donje doline Jordana napušteni, pa je broj stanovnika pao sa desetina hiljada na možda nekoliko stotina nomada. Ništa nije moglo da raste na ovim nekada plodnim zemljištima, prisiljavajući ljude da vijekovima napuštaju to područje. Dokazi o preseljenju Tall el-Hammama i obližnjih zajednica ponovo se pojavljuju u željeznom dobu, otprilike 600 godina nakon iznenadnih razaranja gradova u bronzanom dobu.

Tall el-Hammam se nalazi oko 7 milja sjeveroistočno od Mrtvog mora u današnjem Jordanu

Vatra i sumpor

Tall el-Hamman bio je u žiži rasprave o tome da li bi to mogao biti biblijski grad Sodom, jedan od dva grada u Starozavjetnoj knjizi Postanje koje je Bog uništio zbog toga koliko su oni i njihovi stanovnici postali zli. Jednog stanovnika, Lota, spašavaju dva anđela koji ga upućuju da ne gleda iza sebe dok bježe. Lotova žena, međutim, ostaje i pretvorena je u stub soli. U međuvremenu, vatra i sumpor su pali s neba; uništeno je više gradova; gust dim dizao se iz vatre; stanovnici grada su ubijeni, a poljoprivredni usjevi uništeni u onome što zvuči kao iskaz očevidca o kosmičkom udaru. To je zadovoljavajuća veza.

“Sva zapažanja navedena u Postanju su u skladu sa kosmičkim udarom”, rekao je Kennett, “ali nema naučnih dokaza da je ovaj uništeni grad zaista Sodoma Starog zaveta.” Međutim, istraživači su rekli, katastrofa je mogla generisati usmenu tradiciju koja je možda mogla poslužiti kao inspiracija za pisani prikaz u knjizi Postanja, kao i biblijski izvještaj o spaljivanju Jerihona u starozavjetnoj knjizi Jošue.

Izvor: nultatacka.rs