10 civilizacija nestalih pod misterioznim okolnostima!

Zašto su ljudi napustili ove nekad fascinantne gradove, poljoprivredne centre i trgovinske rute? Odgovor je često nepoznat. Ovo je 10 velikih civilizacija čiji pad ostaje misterija.

Civilizaciju smo počeli gubiti gotovo od trenutka kad je nastala. Postoje dokumenti o istraživačima koji su prije stotine godina pronalazili ogromne hramove koji su obrasli u džungli ili ogromne okamine pune blaga koje su nekad bile velike palate.

1. Maje

Maje su možda klasičan primjer civilizacije koja je bila potpuno izgubljena. Njezine velike spomenike, gradove i ceste je progutala džungla, a stanovnici su rasuti po malim selima. Iako su jezici i tradicije Maja preživjeli do danas, vrhunac je civilizacije bio početkom prvog milenija. Tada su njihove ogromne građevine i masivni poljoprivredni projekti pokrivali široko područje Jukatana, danas područja koje se proteže od Meksika do Gvatemale i Belizea. Maje su, kao jedna od najvećih srednjoameričkih civilizacija, napredno koristile pismo, matematiku, kalendare i sofisticirano graditeljstvo da bi izgradili svoje piramide i terasaste vrtove. Iako se špekuliše da je pad majanske civilizacije započeo oko 900. godine nove ere, veliki broj dokaza ipak ukazuje na klimatsku promjenu na Jukatanu u kombinaciji s ratovima, koji su doveli do gladi i napuštanja gradova.

2. Civilizacija iz doline Inda

Prije hiljade godina ova je civilizacija dosezala i brojku od 5 miliona stanovnika, skoro 10% tadašnje svjetske populacije, raširene preko regije koja danas pokriva dijelove Indije, Pakistana, Irana i Afganistana. Ali njihovi su grandiozni pločnici, sa sofisticiranim slivnicima vode sa strana, metalurgijom, trgovinama i masivnim ciglenim kućama na nekoliko spratova napušteni prije više od 3 hiljade godina. Vrlo je vjerovatno razlog pada ove civilizacije sličan padu one majanske. Klimatske promjene uzrokovale su nedostatak hrane i samim time nestanak civilizacije.

3. Uskršnje ostrvo

Civilizacija s Uskršnjeg ostrva predstavlja još jedan klasičan primjer izgubljene civilizacije. Najpoznatija je po ogromnim kamenim statuama, nazvanim Moai, koje su poredane po obali ostrva. Kako je nestala ova polinezijska civilizacija, nakon vijekova gradnje monumentalnih građevina i plovljenja hiljada milja po okeanu? Jared Diamond je rezultate svojih istraživanja sastavio u knjigu ‘Kolaps’, kojoj danas vjeruju mnogi naučnici. Ono što je on otkrio je da su stanovnici Uskršnjeg ostrva bili nevjerovatno savremeni, ali da njihove metode nisu bile održive. Tokom vremena koje su proveli na Uskršnjem ostrvu, vrlo vjerovatno između 700. i 1.200. godine nove ere, stanovnici su posjekli svo drveće i iskoristili sve poljoprivredne izvore te su, na kraju, bili primorani napustiti ostrvo.

4. Caltalhöyük

Često nazivan najstarijim gradom na svijetu, Catalhöyük je bio dio velike palate i poljoprivredne civilizacije koja je postojala između 9.000. i 7.000. godine prije nove ere. Danas je to područje središnje Turske. Ono što je kod Catalhöyüka interesantno jeste njegova struktura, koja nije nalik nijednom drugom gradu. Nisu postojale ceste kakve mi poznajemo, nego je bio izgrađen poput košnice. Kuće su bile jedna uz drugu i u njih se ulazilo kroz rupe na krovovima. Vjeruje se da je ova civilizacija izvan gradskih zidina uzgajala sve, od žita do lješnjaka. U grad su ulazili preko ljestava i pločnika koji su povezivali krovove kuća. Često su ulaze u svoje domove ukrašavali lobanjama bikova, a kosti svojih umrlih pokopavali u podove svojih kuća. Ova civilizacija postojala je prije Željeznog doba i pojave pisma, ali su svejedno za sobom ostavili dokaze sofisticiranog društva, koje je voljelo umjetnost i imalo posebne rituale. Vjeruje se da je u jednom trenutku civilizacija dosezala populaciju od 10.000 stanovnika u 2.000 godina svog postojanja. Zašto su ljudi napustili grad do danas ostaje nepoznato.

5. Cahokia

Mnogo prije nego su Evropljani došli do Sjeverne Amerike, u dolini rijeke Mississippi postojao je veliki grad okružen ogromnim zemljanim piramidama i drvenom konstrukcijom nalik Stonehengeu, koja je služila za praćenje zvijezda. U Illinoisu su još uvijek vidljivi ostaci ove civilizacije, nazvane Cahokia. Na vrhuncu, između 600. i 1.400. godine, grad se protezao na gotovo 16 kvadratnih kilometara. Imao je populaciju od oko 40.000 stanovnika. Stanovnici ovog grada, najvećeg dosad otkrivenog u Sjevernoj Americi, bili su briljantni umjetnici, arhitekti i poljoprivrednici, koji su stvarali nevjerovatna djela koristeći školjke, bakar i kamen. Čak su i rukavce lokalnih rijeka iz Mississippija i Illinoisa preusmjeravali i prilagođavali svojim potrebama za navodnjavanjem. Još uvijek nije poznato što je ljude navelo da napuste ovaj grad, ali neki arheolozi kažu da se grad redovno borio s bolestima i glađu, obzirom da nisu imali razvijen nikakav sanitarni sistem te da su uslijed toga napustili grad i naselili zelenija područja u dolini rijeke Mississippi.

6. Göbekli Tepe

Göbekli Tepe, jedna od najmisterioznijih građevina ikad otkrivenih, vjerovatno je izgrađena 10.000 godine prije nove ere i nalazi se na području južne Turske. Mnoštvo niša koje su ugravirane u brdo, vrlo je vjerovatno imalo ulogu hramova za nomadska plemena iz tog područja. Nije bilo stalno nastanjeno područje, makar postoji vjerovatnost da je nekolicina svećenika tamo provodila cijelu godinu. To je prva ljudska građevina ikad pronađena i vrlo vjerovatno predstavlja vrhunac lokalne mezopotamske civilizacije. Kome su se ljudi tamo klanjali, kako su došli i jesu li bili tamo zbog kakvih drugih razloga osim molitve još se uvijek ne zna, ali arheolozi mukotrpno rade da to otkriju.

7. Angkor

Većina je ljudi čula za prekrasni hram Angkor Wat u Kambodži. Ali on je bio samo jedan mali dio masivne urbane civilizacije u Kmerskom carstvu. Grad je procvjetao tokom kasnog srednjeg vijeka, između 1.000. i 1.200. godine i vjerojatno je naseljavao i do milion ljudi. Postoji mnogo razloga zašto je ova civilizacija nestala, od ratova do prirodnih katastrofa. Sad je većinu zidina pokrila džungla. Dragulj arhitekture i Hindu kulture misteriozan je ponajviše zbog toga što se ne zna koliko je ljudi tamo živjelo. Uzimajući u obzir sve njegove ceste i kanale koji su povezivali njegove mnoge regije, neki arheolozi vjeruju da se radi o najvećem urbanom lokalitetu na svijetu.

8. Tirkizna planina

Jamski minaret, prekrasno arhitektonsko zdanje izgrađeno u 11. vijeku kao dio grada u Afganistanu, predstavlja ostatke kosmopolitskog područja na kojem su mnoge religije, uključujući Židove, Kršćane i Muslimane živjele u harmoniji stotinama godina. Moguće je da je nevjerovatni minaret bio dio izgubljenog srednjovjekovnog afganistanskog glavnog grada, koji se zvao Tirkizna Planina.

9. Niya

Sada napušteno mjesto u pustinji Taklamakan, prije 1.600 godina Niya je bila napredan grad u oazi uzduž Puta Svile. Arheolozi su u proteklih 200 godina otkrili blago u prašnjavim i ruševnim ostacima. Mnogi su putovali Putem Svile, od bogatih trgovaca i religioznih hodočasnika, do učenika i naučnika, koji su razmjenjivali ideje i stvarali kompleksne kulture u naseljima uzduž Puta Svile. Još je uvijek nepoznat razlog pada ove civilizacije.

10. Nabta Playa

U Egiptu je, od 7.000 do 6.500 godine prije nove ere nastala nevjerovatna urbana zajednica. Ljudi koji su tamo živjeli pripitomljavali su stoku, bili poljoprivrednici, stvarali keramiku i za sobom ostavili kamene krugove, kao dokaz da su se bavili i astronomijom. Arheolozi vjeruju da su ljudi iz Nabta Playe bili preci civilizacije koja se pojavila u dolini Nila hiljade godina kasnije.

Izvor: dnevnik.hr