Zašto su ljekari protiv kuge nosili čudne maske sa kljunom?
U 17. vijeku ljudi su vjerovali da ove maske mogu da pročiste otrovan vazduh.
Kuga je za srednjovjekovne ljude bila najstrašnija poznata bolest, koja ubija ljude na veoma surov i bolan način. Ljudima su masovno oticali limfni čvorovi, što je bilo veoma bolno, a koža im je tamnila – i to su samo neki od vidljivih simptoma koji su plašili stanovništvo.
Zloslutnoj atmosferi doprinosili su i tadašnji ljekari koji su se ogrtali crnim plaštom i nosili masku sa dugačkim kljunom poput ptičjeg. Razlog zbog kog su nosili ove maske leži u zabludi o porijeklu bolesti.
U periodu izbijanja bubonske kuge – pandemije koja se vijekovima ponavljala u Evropi – gradovi zahvaćeni bolešću angažovali su ljekare protiv kuge. Oni su prepisivali lijekove za koje se vjerovalo da su zaštitna sredstva na osnovu iskustava, ali i obdukcija koje su radili, a izvodili su ih noseći maske.
Početak nošenja ovog kostima vezuje se za Charlesa de Lormea, ljekara koji se brinuo o zdravlju mnogih evropskih vladara tokom 17. vijeka, uključujući i kralja Luja XIII i Gastona od Orleansa, sina Marije de Medici. Njegova, i “uniforma” drugih ljekara, uključivala je kaput premazan mirisnim voskom koji je bio povezan sa čizmama, košulju sa nekom vrstom kapuljače, šešir i rukavice od kozje kože. Takođe su nosili i štap kojim su okretali i sklanjali žrtve.
Posebno neobičan bio je način kojim su štitili lice: nosili su masku koja je imala otvor za oči (poput naočara) i dugačak kljun i koja je bila ispunjena parfemom od mješavine biljaka. Maska je imala dvije rupe blizu nosnica koje su omogućavale disanje, ali i podnošenje jakog mirisa biljaka kojim su bile premazane ili obložene.
Uzrok kuge je bakterija Yersinia pestis, koja se prenosi sa životinja na ljude ili putem uboda buhe, takođe kontaktom sa kontaminiranom tečnošću ili tkivom i kapljičnim putem – odnosno kihanjem i kašljanjem zaraženih osoba. Međutim, tadašnji ljekari su vjerovali da se bolest širi vazduhom – a mjera za stepen zatrovanosti je bio neprijatan miris – maizma. Oni su vjerovali da taj vazduh stvara neravnotežu u tjelesnim sokovima.
Kako je najdominantniji bio neprijatan miris, oni su vjerovali da se u njemu krije i uzrok, pa su se od njega štitili jakim parfemima. Osim sopstvene zaštite, vjerovalo se da jakim mirisima mogu da se “dezinfikuju” područja zaražena kugom.
Ljekari su punili svoje maske mješavinom od više od 55 biljaka i drugih komponenti, poput mesa nekih životinja koje su sitnili da bude u obliku praha, cimeta, mirte i meda. Te mješavine su im bile kao neka vrsta “filtera”. De Lorme je smatrao da dužina kljuna daje dovoljno vremena toj mješavini da “ubije” kugu, prije nego što ona dođe do nosnica.
Čak tri velike kuge su “gutale” ljudske živote prije nego što je uzrok konačno otkriven. Justinijanova kuga, koja je harala od 541. do 750. godine, a koja je dnevno ubijala oko 10.000 ljudi. Crna smrt, koja je između 1334. i 1372. izbrisala trećinu Evropljana i nastavila povremeno da se pojavljuje; i Treća Pandemija koja je opustošila veći dio Azije između 1894. i 1959 godine.
Na kraju, odjeća ljekara protiv kuge – kao i njihove metode – nisu imale veliki značaj. “Nažalost”, piše istoričar Frank M. Snowden, “terapijske strategije tadašnjih ljekara veoma su malo uticale na to da produže život, olakšaju patnju ili izliječe”.
Ti ljekari su možda odmah znali o čemu se radi, ali sve do otkrića bakterija i modernih antibiotika, njihove metode i kostimi nisu mogli da pruže pravu zaštitu od bolesti.
Izvor: nationalgeographic.rs
