Ko je napravio analogni kompjuter prije 2.000 godina?

Antikitera mehanizam je drevni analogni kompjuter iz 1. vijeka prije nove ere, dizajniran da proračunava položaje zvijezda.

Tehnološki artefakti slične složenosti su se pojavili tek u 14. vijeku nove ere, kada su napravljeni prvi mehanički astronomski satovi u zapadnoj Evropi. Ova mašina posjeduje najstariji poznati mehanizam sa zupčanicima i ponekad se naziva prvim analognim kompjuterom.

Svi znamo da su drevni Grci bili među najinteligentnijim ljudima u istoriji. Njihovi impresivni rezultati iz mnogih naučnih oblasti su pomogli u razvoju društva koje znamo danas.

Istraživači navode da je Antikitera mehanizam još jedno od nasljeđa Grčke.

Ne postoji nijedan sličan instrument koji može da se uporedi s njim, a ne postoje ni zapisi koji ukazuju da je nešto poput toga ikada postojalo. Da li je zaista moguće da su drevni ljudi znali da naprave uređaj složen poput Antikitera mehanizma?

Nakon godina proučavanja, došlo se do zaključka da je Antikitera mehanizam u stvari astronomski kalendar velike preciznosti.

Uređaj je otkriven sasvim slučajno početkom 20. vijeka, kada je grupa ronilaca skrenula sa kursa zbog oluje. Oni su stigli do ostrva Antikitera, između Peloponeza i Krita, pri čemu su roneći otkrili rimski brod koji je potonuo negdje oko 65. godine prije nove ere. Misteriozni uređaj je pronađen u olupini broda.

Antikitera mehanizam je napravljen od drveta i bronze. Njegove dimenzije su 31,5 x 19 x 10 cm. Istraživači vjeruju da je sistem zupčanika bio smješten u drvenu kutiju koja je u potpunosti uništena. Uređaj je imao dvoja vrata, jedna naprijed i jedna nazad, sa astronomskim natpisima po čitavoj površini.

Hewlett-Packard i njihov istraživački tim fotografisali su uređaj 2005. godine, a dijelovi koji čine uređaj su analizirani na rendgenu visoke rezolucije u britanskoj kompaniji X-Tek Systems. Ove dvije kompanije su zajedno sa univerzitetima u Kardifu, Atini i mnogim drugim mjestima pokrenuli Istraživački projekat Antikitera mehanizma.

Istraživači navode da je analiza pomogla prilikom određivanja tačne namjene uređaja.

Prednji zupčanik je računao položaj Sunca i Mjeseca u zodijaku i radio kao kalendar od 365 dana koji se mogao podešavati za prestupne godine, dok su zadnji zupčanici prikazivali dva astronomska ciklusa, koji su se između ostalog koristili za predviđanje pomračenja Sunca i Mjeseca.

Naučnici su uspjeli da identifikuju ukupno 30 ručno napravljenih zupčanika, a vjeruje se da ih fali bar još 7.

Jasno je da su kalendari bili ekstremno značajni u drevnim društvima, ne samo zbog religije, već i zbog poljoprivrede. Pomračenja Sunca i Mjeseca su se često smatrala proročanstvima.

Dakle, ko je napravio mehanizam?

Istraživači nisu sigurni ko je odgovoran za dizajn i izgradnju Antikitera mehanizma, a neki spekulišu da je njegov mogući pronalazač možda Hiparh sa Rodosa (190.-120. godine p.n.e).

Hiparh sa Rodosa je bio geograf, matematičar i astronom, a njegova otkrića su napravila revoluciju u astronomiji. On je zabilježio 850 zvijezda i klasifikovao ih po blistavosti kao što to astronomi čine danas.

Mogao je da izmjeri godinu sa greškom od 6,5 minuta, otkrio je precesiju ravnodnevice, izračunao je udaljenost Mjeseca od Zemlje sa velikom preciznošću i razvio teoriju koja objašnjava nepravilno kretanje Mjeseca zbog njegove eliptične orbite. On je nasljedio Eratostena u Aleksandrijskoj biblioteci.

Izvor: webtribune.rs