Divljenje i tiha patnja: Evo kako su izgledali posljednji trenuci Napoleonovog života
Francusko-njemački slikar Charles de Steuben je na svojoj slici pažljivo rekonstruisao scenu tihe patnje pored Napoleonove samrtne postelje.
Charles de Steuben stvorio je remek-djelo posvećeno slavnom francuskom vojskovođi. Nakon što je detaljno istražio Napoleonov život u egzilu, Steuben je vjerodostojno prenio na platno atmosferu oko njegove samrtne postelje i prikazao posljednje trenutke Napoleonovog života u maju 1821.
Napoleon Bonaparte je preminuo 5. maja 1821. godine na izolovanom ostrvu Sveta Helena u južnom Atlantiku. Koalicija Velike Britanije, Holandije i Pruske, koja ga je protjerala na ovo ostrvo 1815. godine, vidjela je Napoleona kao autokratu. Ipak, on je za Francuze bio posvećeni prosvjetitelj.
U godinama koje su uslijedile nakon Napoleonove smrti, slika koju su o njemu imali Francuzi drastično se promijenila. Monarhija je obnovljena, ali je do kraja 1820-ih postala mnogo manje popularna. Kralj Charles X je smatran opasnošću za građanske slobode koje su uspostavljene tokom Napoleonove ere. Ovo nepovjerenje je oživjelo Napoleonovu reputaciju i njegov lik stavilo u herojsku perspektivu.
Fascinacija koju je izazivala Napoleonova smrt navela je francusko-njemačkog slikara Charlesa de Steubena da ovaj događaj zauvijek otrgne od zaborava. Steubenova slika prikazuje posljednje trenutke Napoleonovog života prenoseći atmosferu dubokog divljenja i tuge u sobi u kojoj je umro čuveni vojskovođa, čije je legendarno životno djelo započelo tokom Francuske revolucije.
Napoleon je sebe proglasio za prvog konzula Francuske 1799. godine, a samoproklamovani car je postao 1804. Tokom naredne decenije predvodio je Francusku u Napoleonovim ratovima protiv brojnih evropskih koalicija. Svoje carstvo je značajno proširio u kontinentalnoj Evropi prije poraza 1814. godine. Izgnan je na mediteransko ostrvo Elbu, odakle je ubrzo pobjegao i na kratko ponovo uspostavio kontrolu nad Francuskom. Konačan krah je doživio u Bici kod Waterlooa 1815. godine.
Svojim izvanrednim vojnim vještinama, Napoleon je budio strah kod svojih protivnika, ali je građanskom reformom u Francuskoj zavrijedio poštovanje svog naroda. Donošenjem “Francuskog građanskog zakonika” pod nazivom Napoleonov kodeks, 1804. godine, zamijenjen je postojeći splet različitih zakona i izgrađen jedinstven državni sistem zasnovan na principima prosvjetiteljstva: univerzalno pravo glasa za muškarce, pravo na svojinu, jednakost (za muškarce) i religijske slobode.
Čak i tokom konačnog izgnanstva na Svetoj Heleni, dokazana je magnetna privlačnost Napoleonove ličnosti. Putnici brodova koji su zastajali na ostrvu radosno su hitali da upoznaju velikog vojskovođu. Napoleon je razvio snažne lične veze sa grupom ljudi koja je sa njim došla u egzil. Iako postoje spekulacije da je ubijen, većina se slaže da je Napoleonova smrt u 51. godini bila posljedica stomačnog kancera.
Tiha patnja
Charles de Steuben, sin vojnog oficira, rođen je 1788. godine, a njegovo odrastanje i umjetnički razvoj su se vremenski podudarali sa Napoleonovim uspjesima i dolaskom na vlast. Neki od najpoznatijih Steubenovih radova oslikavaju ključne trenutke Napoleonovih dramatičnih vojnih podviga.
Koristeći svoje bliske kontakte koji su pripadali Napoleonovom krugu, Steuben je intervjuisao i skicirao mnoge ljude koji su bili svjedoci Napoleonove smrti u Vili Longwood (Longwood House) na Svetoj Heleni. Detaljnim istraživanjem izgleda sobe, namještaja i atmosfere, pažljivo je rekonstuisao scenu tihe patnje. Na slici se ističe general Henri Bertrand, koji je lojalno pratio Napoleona u izgnanstvu, Henrijeva žena Fanny i njihova djeca sa kojom se Napoleon veoma zbližio.
Djelo pod nazivom “Napoleonova smrt” (The Death of Napoleon) završeno je 1828. godine, a istaknuti francuski pisac Stendhal ga je okarakterisao kao “remek-djelo”. Nakon 1830, u Francuskoj je uspostavljen liberalniji model monarhije, što je dodatno podstaklo divljenje prema Napoleonu. Odjednom je postao popularna figura u pozorištu, umjetnosti, muzici …
Reprodukcije Steubenovog djela koje oslikava Napoleonovu samrtnu postelju su tih godina obišle čitavu Evropu. Danas se ova slika nalazi u Napoleonovom muzeju u Švicarskoj, u Palati Arenenberg koja je nekadašnja rezidencija Napoleonove usvojene kćerke Hortense de Beauharnais.
Izvor: nationalgeographic.rs/pozitivno.ba
