Mucavi, Lijeni, Kopile: 9 kraljeva kojima je nadimke dao narod
Vrlo često u istoriji, uz imena monarha, ostaju i njihovi nezvanični nadimci. Neke od njih je dao narod, a neke dvorjani. Ali, ako je nadimak sačuvan kroz vijekove, znači da u njemu ima nešto.
Postoje nadimci monarha sa kojima je sve jasno i jednostavno. Ne treba objašnjavati zašto su Karl, Petar i Ekaterina Veliki. Nema pitanja kada je riječ o Svetom Vladimiru i Aleksandru II Oslobodiocu. Aleksandar Nevski i Dmitrij Donski su dobili nadimke u čast imena mjesta gdje su se proslavili na ratištima. Sa Ivanom Groznim je sve jasno.
Sa Vasilijem Slijepim i Vsevoldom Veliko Gnijezdo je već teže. Prvog su osljepili protivnici tokom međunarodnog sukoba, a drugi je postao poznat po velikom broju potomaka.
Ni u Srbiji ljudi nisu bili surovi, Uroš možda jeste bio Nejaki, ali prije njega vladao je Silni (Dušan), a u vijekovima poslije njega Visoki (Stefan Lazarević) – što nije referiralo samo na njegovu visinu nego na sveukupni utisak koji je pojavom ostavljao, a onda Crni (Đorđe) i Oslobodilac (Petar I).
Ipak, ruski i srpski monarsi su sa nadimcima uglavnom imali sreće, za razliku od svojih “kolega” u inostranstvu.
Zašto se kraljevima na Zapadu ukazivalo manje poštovanja? To je često bilo vezano za stabilnost određene dinastije na prijestolu. Što je lošiji monarh kontrolisao situaciju u zemlji, manje su ga poštovali. A prilikom smjene dinastija, prethodnike uopšte nisu žalili. Ali ponekad, na prvi pogled, neprijatni nadimci su zapravo odavali priznanje jednim ili drugim osobinama vladara.
HAROLD BRZONOGI
Engleski kralj, koji je vladao od 1035. do 1040. godine, nije imao nikakve tjelesne povrede. Dobio je nadimak Brzonogi zbog velike brzine trčanja i lovačkih vještina.
Nezakoniti sin kralja Engleske, Danske i Norveške Knuta Velikog uspio je da učvrsti svoju poziciju, uprkos činjenici da je rođeni sin Knuta — Hartaknut — pretendovao na prijesto. Nakon pet godina vladavine Brzonogog, Hartaknut je spremio invaziju na Englesku, ali nije uspio da je ostvari jer je Harold preminuo. Hartaknut se zadržao u Veseksu i ubrzo je proglašen engleskim kraljem. Haroldovo tijelo je izvučeno iz groba u Vestminsterskoj opatiji i bačeno u močvaru na obali Temze.
VILIJAM KOPILE
Male su šanse da će vam ovo ime nešto reći, ali ako ste upoznati sa školskim programom, onda dobro poznajete ovog monarha. Jedini, istovremeno nezakoniti, sin vladara Normandije Roberta Đavola dobio je od francuskog plemstva nadimak koji je bio pravi žig. Nezakoniti, znači kopile, nije nam ravan.
Međutim, Vilijam je promijenio svoju sudbinu. On je zajedno sa vojskom 1066. godine prešao Lamanš, tvrdeći da ima pravo na engleski prijesto. Niko nije bio presretan kada je vidio Kopile, ali on je pobjedio protivnike i stavio na glavu krunu Engleske. Kao rezultat toga, Vilijam Kopile je promijenio svoju sudbinu i ušao u istoriju kao Vilijam Osvajač.
PIPIN MALI
Upravitelj imanja, a zatim i prvi kralj Franaka iz dinastije Karolinga. Njegovo ime sa stanovišta Franaka ni u kom smislu nije bilo upadljivo. Što se tiče nadimka Mali, ono je objašnjeno niskim rastom. Uzgred, ruski knez Jurij Dolgoruki takođe je bio nizak i njegove nesrazmjerno duge ruke izgledale su krajnje nespretno. Ali u Rusiji je knez dobio lijep nadimak, a Franci su odlučili da se ne zamaraju pjesničkim poređenjem.
Više od četvrt vijeka vladavine Pipina Malog bilo je prilično uspješno. Uspostavio je novu kraljevsku dinastiju i pripremio sve uslove za svog sina Karla Velikog koji je postao glavni heroj zapadnoevropskog srednjeg vijeka.
JOVAN BEZ ZEMLJE
Jovan bez zemlje je jedan od najomraženijih likova u engleskoj istoriji među Britancima. Zapravo, Jovan je upravo onaj princ Džon, čije spletke objašnjavaju gorku sudbinu njegovog brata Ričarda Lavlje Srce. Postoji još jedan nadimak, Jovana su još i prozvali “Mekani Mač” zbog dugog niza vojnih poraza. Poražen je u Francuskoj i izgubio Normandiju, a potom je u Engleskoj bio upleten gotovo u građanski rat.
Pobuna barona je 1215. godine satjerala engleskog kralja u ćošak i on je bio prinuđen da potpiše Veliku povelju slobode koja se smatra jednim od najvažnijih političkih i pravnih dokumenata u istoriji Maglovitog Albiona.
Što se tiče prenosnog značenja “Mekog mača”, ovdje je, za razliku od politike, sve bilo odlično: petoro djece od zakonite supruge i najmanje petoro “kopiladi” od različitih ljubavnica.
HENRIK I PTIČAR
Vojvoda Saksonije, a zatim i prvi kralj Njemačke iz saksonske dinastije, bio je vrlo uspješan vladar. On je uspio da značajno ojača Njemačko kraljevstvo i proširi njegovu teritoriju zahvaljujući pripajanju Lotaringije. Sa vladavinom Henrika Ptičara u desetom vijeku, počelo je njemačko osvajanje zemalja zapadnih Slovena.
Kralj je uspio da postane jedan od najmoćnijih evropskih vladara svog vremena. To nije spriječilo Henrika da se bavi pticama, kojima je on lično postavljao zamke. Prema istorijskim hronikama, vijest da je izabran za njemačkog kralja stigla je do Henrika u trenutku kada je bio zauzet lovom ptica u blizini grada Kvedlinburg. Zbog toga je kasnije dobio nadimak Ptičar. Istina je da ga u četiri oka nisu tako zvali. Nadimak su fiksirali hroničari nakon Henrikove smrti.
LUJ MUCAVAC
Franci su bili posebno nemilosrdni prema svojim monarsima. Na primjer, Luj Mucavac, kralj Zapadne Franačke, Akvitanije, Lotaringije i Provanse, bio je mlađi sin slavnog kralja Karla Ćelavog.
Luj Mucavac nije bio dobrog zdravlja i osim toga, zbog govorne mane nije mogao brzo da izloži svoje naredbe i želje. Istovremeno, više puta se bunio protiv oca, a na kraju se ispostavilo da je jedini od sinova Karla Ćelavog koji je uspio da nadživi roditelje. Mada, ne zadugo: Luj Mucavac koji je bolovao od čitavog niza bolesti, poslije dvije godine vladavine, umro je u aprilu 879. godine u 33. godini života.
ERIK XI MUCAVI I HROMI
“Erikova hronika” glasi: “Kralj nije tečno govorio, šuškao je, i pored toga, bio je hrom.” Uprkos svojoj fizičkoj nesavršenosti, Erik Hromi je proglašen kraljem Švedske kada je imao šest godina. Sedam godina kasnije njegova vojska je poražena u borbi sa vojskom rođaka kralja, koji je takođe pretendovao na prijesto. Erik je pobjegao u Dansku i ponovo stekao svoju krunu tek 1234. godine. Švedskom su za vreme vladavine Erika Mucavog i Hromog vladali njegovi povjerenici: jarli. Jarl Birger Magnuson je poznat u Rusiji više nego sam kralj: vjeruje se da je upravo njegovu vojsku 1240. godine na ušću Neve porazio novgorodski knez Aleksandar Jaroslavič.
ETELRED NESPREMNI
Engleski kralj iz dinastije Veseks Etelred je nasljedio engleski prijesto 978. godine nakon smrti oca, kralja Edgara, i ubistva svog polubrata, kralja Edvarda Mučenika. Stalno je morao da se bori protiv Vikinga koji su pokušavali da zauzmu zemlju. Budući da nije bio najistaknutiji komandant, Etelred je pretrpio niz poraza. Tada je kralj odlučio da se izvuče na Dance koji su živjeli u Engleskoj. Masakr civila je doveo do suprotnog efekta: kralj Danske Sven I Rašljobradi je izvršio invaziju i preuzeo vlast.
Etelred je morao da pobjegne u Normandiju, ali godinu dana kasnije njegov prijatelj je preminuo. Kralj se vratio u zemlju i bio uvučen u rat sa Knutom, sinom pokojnika. Najvjerovatnije bi Nespremni i ovaj rat izgubio da nije ranije preminuo.
LUJ V LIJENI
Poslednji francuski monarh iz dinastije Karolinga je vladao nešto više od godine dana: od marta 986. godine do maja 987. godine. U narodu je proslavljen kao vladar koji više voli da se izležava u zabavlja, umjesto da se bavi državnim poslovima. Francuske hronike se ne podudaraju: u nekima je navedeno da “nije imao vremena da nešto uradi” zbog kratkog perioda vladavine, a u drugima je napisano da “ništa nije radio”.
U maju 987. godine Luj Lijeni je bio u lovu. Odjednom je pao sa konja. Povjerenici su prispjeli i otkrili da Luj ima veliku temperaturu. Ubrzo je, iako je imao nešto više od 20 godina, preminuo. Malo je vjerovatno da je razlog smrtonosna lijenost: pojavile su se glasine da je Luja otrovao neko od povjerenika.
Izvor: nationalgeographic.rs
